Haagse plannen: stoppen met klimaatbeleid of juist over 10 jaar CO2-neutraal

• Guus Dietvorst

  Politiek redacteur

Het klimaat is de laatste jaren uitgegroeid tot een groot onderwerp in politiek Den Haag, en voor kiezers is het een belangrijk thema waarop ze hun stem baseren. Nu zijn in Nederland en internationaal recent allerlei klimaatdoelen gesteld, maar als je die wil bereiken moet er veel gebeuren. Willen partijen dat? Of juist niet?

Uit de verkiezingsprogramma's van de dertien partijen die nu in de Kamer zitten valt op te maken dat PVV en Forum voor Democratie geen heil zien in de ingeslagen weg. "Het is een illusie dat de mens het klimaat wezenlijk zou kunnen beïnvloeden", schrijft de PVV, die dus tegen "zinloos onbetaalbaar klimaatbeleid" is.

Forum stelt dat er geen sprake is van een crisis en dat het klimaat altijd wat schommelt. "Het was wat warmer op aarde in de tijd van de Egyptenaren en de Romeinen, er was opnieuw een piek in de Middeleeuwen, daarna was het een paar eeuwen wat kouder."

Schepper én Onderhouder van hemel en aarde

SGP schuurt hier een beetje tegenaan. Die partij wil niet niks doen, maar ook niet doen alsof alles maakbaar is. "We moeten onze verantwoordelijkheid nemen, maar wel in de wetenschap dat niet wij alles in de hand hebben en dat we het in goed vertrouwen kunnen overlaten aan de Schepper én Onderhouder van hemel en aarde."

De andere tien partijen zijn het er, op basis van wetenschappelijk onderzoek, over eens dat er een probleem is. "Door klimaatverandering wordt Nederland op de proef gesteld", zegt VVD. CDA noemt het "een van de grootse opgaven van deze tijd". D66: "Het regent weerrecords, wetenschappers waarschuwen steeds luider". SP heeft het over "verwoeste oogsten, hittegolven en watertekorten". En GroenLinks wil "onmiddellijke actie".

Die actie is vaak gericht op minder uitstoot van kooldioxide, het bekendste broeikasgas. Daarvoor zijn al doelen afgesproken. In de Nederlandse Klimaatwet staat dat er in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot moet zijn ten opzichte van 1990, in 2050 moet dat 95 procent zijn. Internationaal had de EU aanvankelijk afgesproken om te mikken op 40 procent in 2030, maar onlangs is dat voorstel opgehoogd naar 55 procent (en klimaatneutraal in 2050).

Dan de partijen. VVD mikt op de 49 procent uit de klimaatwet, maar "wanneer in Europees verband een hogere doelstelling voor CO2-reductie in 2030 wordt afgesproken, kan de nationale doelstelling worden verhoogd".

50Plus wil CO2-uitstoot "terugdringen", maar met hoeveel zegt de partij niet. PvdA zet in op 55 procent in 2030. Denk wil in 2030 40 procent van de energie duurzaam opwekken en in 2050 100 procent. D66 en GroenLinks willen 60 procent minder over 9 jaar, waarbij de laatstegnoemde inzet op klimaatneutraal in 2045. De Partij voor de Dieren is het meest ambitieus: "Uiterlijk in 2030 is Nederland klimaatneutraal."

Aan de andere kant van het spectrum vindt SGP dat de afgesproken 49 procent "geen wet van meden en perzen" moet zijn (het mag ook minder). FvD noemt CO2 "een belangrijke voedingsstof voor het leven op aarde". Niet iets om terug te dringen dus. De PVV is het daarmee eens: "De obsessieve, verregaande strijd tegen CO2-uitstoot vertoont inmiddels dictatoriale trekjes."

In die "verregaande strijd" richten veel partijen hun pijlen op de energiesector. Daar valt veel winst te behalen, vinden ze. Dus: meer wind en zon, is het devies. Maar die windmolens en zonnepanelen mag je niet zomaar overal neerzetten.

Zo willen VVD, PvdA, D66, SP en ChristenUnie (vooral) windparken bouwen op zee. En zonnepanelen moeten (vooral) op daken worden aangelegd, en dus liever niet op de grond. "Voor het bouwen van zonneparken en windmolens op land is het creëren en verkrijgen van draagvlak onder de lokale bevolking een voorwaarde", staat in het VVD-programma.

Bijvoorbeeld in Zoeterwoude zijn windmolens onderwerp van gesprek:

Het CDA vindt ook dat de mensen in de buurt altijd moet worden gevraagd of er een windturbine of zonnepark mag komen. En natuur- en landbouwgronden moeten zo veel mogelijk worden ontzien.

Veel andere partijen benoemen ook dat mensen geen last mogen hebben van de duurzame energieopwekking. Voor de Partij voor de Dieren geldt dat - niet verrassend - ook voor dieren. Daarbij gaat het ze om vogels die te pletter vliegen tegen de wieken, maar ook het zeeleven dat last kan hebben van de molens op zee.

Landschapsvernietigende gekte

GroenLinks zet ook in op steun onder omwonenden en wil dat stimuleren door ze aandelen te geven in publieke projecten voor wind- of zonne-energie. SGP zet in op iets soortgelijks: "Omwonenden moeten niet alleen opgezadeld worden met de lasten, maar ook naar evenredigheid meeprofiteren van de opbrengsten."

Dan weer naar de twee partijen die er niet voor voelen. "Géén windturbines, géén zonneparken en andere landschapsvernietigende gekte", heet het bij de PVV. En bij Forum: "Windturbines en graslanden vol zonnepanelen verpesten ons mooie Nederlandse landschap."

Forum voor Democratie en anderen hebben overigens wel een alternatief: kernenergie. Lees hieronder hoe de partijen daarover denken:

Overigens richten partijen zich niet alleen op de energiesector, ook vliegen ligt onder het vergrootglas. Net als de landbouw en de industrie, die ook CO2 uitstoten.

Bomen halen juist CO2 uit de lucht. Daarvan wil bijna iedereen er dan ook meer. Behalve de PVV wijden alle partijen er een passage aan in hun programma. Het idee dat het vaakst terugkomt is 1 boom erbij per Nederlander: 17 miljoen dus. Ter vergelijking: geschat wordt dat nu rond de 150 miljoen bomen in Nederland staan.

Verkiezingsprogramma's staan natuurlijk altijd vol plannen, maar het is bij elke formatie moeilijk te voorspellen wat ervan overblijft. Op 18 maart, de dag na de verkiezingen, begint het gesprek hierover tussen de partijen.