Amerikaans rapport: Saudische kroonprins keurde plan voor moord op Khashoggi goed

De Saudische kroonprins Mohammed Bin Salman zat achter de moord op de journalist en dissident Jamal Khashoggi. Hij heeft de moord goedgekeurd en er waarschijnlijk ook de opdracht toe gegeven, is de conclusie van een rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten dat is vrijgegeven.

De afgelopen dagen was duidelijk geworden dat het rapport zou verschijnen en wisten media al te melden dat dit de belangrijkste conclusie zou zijn. In het rapport worden de namen van 21 mensen genoemd die naar grote waarschijnlijkheid verantwoordelijk waren voor of medeplichtig zijn aan zijn dood. Of ze allemaal vooraf wisten dat de operatie zou uitlopen op de dood van Khashoggi staat niet vast.

De conclusie dat Bin Salman achter het moordplan zit, is onder meer gebaseerd op de machtspositie die de kroonprins in Saudi-Arabië heeft en de betrokkenheid van een van zijn topadviseurs en anderen uit zijn directe omgeving. Verder wordt er melding van gemaakt dat Bin Salman vaker geweld heeft gesteund om dissidenten het zwijgen op te leggen.

Angstcultuur

Sinds 2017 had de kroonprins absolute controle over de veiligheids- en inlichtingendiensten in het land, staat in het rapport. "Dat maakt het zeer onwaarschijnlijk dat Saudische officials zo'n operatie zouden uitvoeren zonder autorisatie van de kroonprins."

In het rapport wordt ook gesproken over de angstcultuur in het land: wie taken niet goed uitvoert, dreigt te worden gearresteerd of ontslagen. "Daardoor is het niet waarschijnlijk dat medewerkers opdrachten van Bin Salman ter discussie stellen of gevoelige dingen doen zonder zijn goedkeuring."

Als sanctie hebben de Verenigde Staten 76 Saudiërs reisbeperkingen opgelegd. "We tolereren niet dat activisten, dissidenten of journalisten bedreigd of aangevallen worden", zei minister van Buitenlandse Zaken Blinken.

Belangrijke bondgenoot van VS

Jamal Khashoggi (59) was een criticus van het Saudische regime. Hij schreef onder meer voor The Washington Post. Hij werd in 2018 in het Saudische consulaat in de Turkse stad Istanbul om het leven gebracht. Zijn lichaam is nooit gevonden. De moord leidde tot veel internationale beroering.

Het rapport van de inlichtingendiensten kan de goede betrekkingen tussen de VS en Saudi-Arabië in gevaar brengen. De afgelopen dagen werd daarom omzichtig geopereerd door de Amerikanen. Gisteren belde de nieuwe Amerikaanse president Biden met de Saudische koning Salman. Na afloop noemde Biden het land een belangrijke bondgenoot. De twee landen werken al decennia samen tegen de invloed van Iran in het Midden-Oosten.

De verloofde van Khashoggi, Hatice Cengiz, twitterde nadat het rapport was vrijgegeven een foto van haar overleden partner met daarbij geschreven #justiceforjamal