Vaccincontract openbaar: EU-lidstaten betalen mogelijk schadevergoedingen
Lidstaten van de Europese Unie draaien mogelijk op voor eventuele schadevergoedingen voor bijwerkingen van het coronavaccin van fabrikant Curevac. Ook mogen doses van het vaccin niet zomaar gratis worden doorgegeven aan armere landen. Dat valt op te maken uit het contract van de Europese Commissie met de Duitse farmacteut, dat deels openbaar is gemaakt. In het contract zijn de aantallen te leveren vaccins en de prijs weggelakt, maar andere voorwaarden zijn wel te lezen.
Vooral dat eerste is opvallend: in het contract staat dat farmaceut Curevac aansprakelijk blijft in het geval van onverwachte bijwerkingen, maar schadevergoedingen die daaruit volgen zouden worden overgenomen door het land dat de vaccins kocht. Dat idee is niet nieuw, maar voor het eerst is het ook echt zwart op wit in de contracten te lezen.
'Specifieke gevallen'
Toch kennen we de precieze voorwaarden niet: een deel van de tekst over aansprakelijkheid is weggelakt. In bepaalde gevallen zullen farmaceuten wel zelf moeten betalen, maar welke dat zijn blijft onduidelijk.
"Waarschijnlijk zullen farmaceuten bij ernstige nalatigheid of grove productiefouten gewoon zelf moeten betalen," zegt juriste Ellen 't Hoen, directeur van Medicines, Law & Policy. "Ik sta op zich niet te kijken van afspraken over schadevergoedingen. Als de vaccins snel worden ontwikkeld en tegen kostprijs worden geleverd, dan is het logisch dat fabrikanten niet ook nog willen betalen als er onverwachte bijwerkingen zijn. Al is de prijs van het vaccin in dit geval niet bekend."
Curevac zelf is niet bereikbaar voor commentaar. Bronnen binnen de Europese Commissie stellen dat het bedrijf wel zelf aansprakelijk blijft, maar dat de lidstaten "in sommige specifieke gevallen" eventuele schadevergoedingen zullen betalen.
Toch wil PvdA-Europarlementariër Mohammed Chahim hier meer duidelijkheid over. "We weten nu iets over de aansprakelijkheid, maar dit is voor mensen heel belangrijk. De delen die nu onleesbaar zijn gemaakt, willen we ook openbaar hebben."
Vaccins voor armere landen
Een andere opvallende passage gaat over het doorgeven van vaccins. De Europese Commissie zei eerder dat vaccins die niet worden gebruikt door lidstaten, zullen worden doorgegeven aan landen die de vaccins zelf moeilijk kunnen betalen. Brussel reserveerde al zo'n 2 miljard vaccins, terwijl er hooguit 1 miljard nodig zijn om iedereen in de Europese Unie twee doses van het vaccin te kunnen geven.
In het contract dat de EU afsloot, staat dat er toestemming moet worden gevraagd aan Curevac als EU-landen vaccins gratis aan armere landen willen geven. "Een belachelijke voorwaarde," zegt Europarlementariër Chahim. "Vreemd dat de Commissie eerst zegt de vaccins te delen uit solidariteit en vervolgens een contract tekent dat dit verbiedt."
Het is volgens hem ook in het belang van de Europese landen dat het virus in armere landen kan worden bestreden. "We kunnen ons verdere mutaties zoals in Engeland niet permitteren en dat risico loop je als je landen buiten de EU niet helpt."
Toch is het niet uitgesloten dat het verstrekken van het vaccin aan armere landen gewoon kan, ondanks de clausule in het contract. Verschillende juristen zeggen dat zo'n clausule mogelijk is opgenomen om te voorkomen dat vaccins naar landen gaan waartegen Amerikaanse handelssancties lopen. De vaccinproducenten komen dan mogelijk in de problemen, maar zullen wel instemmen met leveringen aan alle andere landen.
Goedkeuring
Het vaccin van Curevac komt waarschijnlijk vanaf het tweede kwartaal. Nu al zijn de vaccins van BioNTech/Pfizer en Moderna goedgekeurd door de Europese Medicijnautoriteit. Daar kunnen op korte termijn de vaccins van AstraZeneca en Janssen bijkomen, als die twee farmaceuten ook kunnen bewijzen dat hun vaccin veilig en werkzaam is.
Hieronder zie je welke vaccins Nederland (via de EU) dit jaar kan verwachten:
Daarmee zou de EU al genoeg vaccins hebben, waardoor juist het vaccin van Curevac in aanmerking zou komen om door te sturen naar armere landen.
De contracten met de andere vaccinproducenten zijn niet openbaar. De Commissie zegt dat ze die wel openbaar wil maken, maar dat de producenten daar eerst mee moeten instemmen. Curavec deed dat dus al. Dat contract zou in eerste instantie alleen te lezen zijn voor Europarlementariërs, maar daar kwam gisteren verandering in.
