Meer psychische klachten in kampen op Griekse eilanden
De psychische gezondheid van migranten en vluchtelingen in kampen op de Griekse eilanden is verslechterd ten opzichte van enkele jaren geleden. Dat concludeert het International Rescue Committee, een NGO die bewoners van de kampen psychisch ondersteunt, in een nieuw rapport.
De organisatie begeleidt mensen op de eilanden Lesbos, Samos en Chios. Volgens hulpverleners lijdt drie vierde van hun patiënten aan depressie, slapeloosheid of een angststoornis. Bijna tien procent vertoont psychotische symptomen en doet aan zelfverminking. Een op de drie patiënten overweegt zelfmoord.
Afgelopen oktober sprak de NOS met een jongen van zeventien, die al een jaar vastzit in het kamp op Samos. Ook hij worstelt met psychische problemen. Om zijn privacy te beschermen, vertelt hij daarover onder valse naam:
Mirjam Molenaar, die het medisch team van Artsen Zonder Grenzen leidt op Samos, herkent de inhoud van het rapport. "Na elke kritische gebeurtenis zien we hier op het eiland een piek in de klachten van mensen", vertelt ze in het NOS Radio 1 journaal.
In dat opzicht is het volgens haar geen verrassing dat die klachten de laatste tijd toegenomen zijn. "We hebben hier sinds september vijf keer brand gehad, een corona-uitbraak, en een aardbeving." Ze noemt het wonderbaarlijk dat sommigen in de kampen toch nog een zeker optimisme kunnen opbrengen.
Therapie niet mogelijk
Voor veel migranten en vluchtelingen die wel kampen met psychische klachten, is er in Griekenland nauwelijks een oplossing, vertelt Molenaar. "Wanneer ze in een psychose terechtkomen, is er geen zorg, behalve eindigen in een politiebureau waar ze wellicht met een handboei aan een pijp worden vastgezet."
De rol van hulporganisaties op de eilanden beschrijft Molenaar als "stabiliserend". Zolang de leefsituatie van mensen niet verandert, is echte therapie niet mogelijk, zegt ze. "Wij helpen mensen als het ware om de toestand vol te houden. Maar om beter te worden, heb je een veilige omgeving nodig. Die kunnen wij niet bieden."
Maanden wachten
De situatie in kampen op de Griekse eilanden is al jaren problematisch. Zo'n vijf jaar geleden werd beslist om hot spots op te richten waar migranten hun asielprocedure konden afwachten, maar die procedure duurt vaak maanden- of jarenlang.
Op dit moment verblijven op de eilanden in totaal zo'n 17 duizend migranten. Omdat in sommige kampen veel meer mensen verblijven dan oorspronkelijk was voorzien, bivakkeren honderden mensen in tenten of zelfgebouwde krotten met gebrek aan sanitair en andere voorzieningen.
De Griekse regering heeft plannen om migranten over te plaatsen naar nieuwe kampen op de eilanden, waar ze kunnen wonen in containers. Maar omdat de controle daar strenger zal zijn en bewoners minder vrijheid krijgen om naar buiten te gaan, willen veel mensen daar niet heen.
'Situatie alleen maar slechter'
Nederland neemt, net als andere EU-landen, in principe geen migranten op die nu op de Griekse eilanden verblijven. De regering maakte een uitzondering na de branden in kamp Moria op Lesbos, afgelopen september. Er werd toen beslist om honderd kwetsbare vluchtelingen op te vangen, van wie 24 inmiddels zijn aangekomen.
Voor de andere bewoners van de kampen is het vaak wachten op het eind van de asielprocedure, met steeds vaker ernstige psychische problemen als gevolg. "In al die tijd is er helaas niets veranderd. Niet op Samos en ook niet op de andere eilanden", zegt Mirjam Molenaar van Artsen Zonder Grenzen. "Ik zou zeggen dat de situatie alleen maar slechter wordt."
