Alleen 'groen herstel' kan leiden tot halen van Parijse klimaatdoelen
De coronacrisis leidt tot een daling van de wereldwijde CO2-uitstoot met zeven procent in 2020. Maar dit is nog onvoldoende om de doelen uit het Parijse Klimaatakkoord voor 2030 binnen bereik te brengen. Dat is een van de belangrijkste conclusies van het zogenoemde Emissions Gap Report van de VN. Wel stelt de VN dat een 'groen' herstel tot een uitstootvermindering in 2030 van 25 procent zou kunnen leiden.
Alleen als herstelmaatregelen na de coronacrisis gepaard gaan met forse uitstoot-reductieplannen, zijn de Parijse doelen nog haalbaar. Zo niet, dan raken die snel buiten beeld, stelt de VN. De daling van dit jaar leidt maar tot 0,01 graad minder temperatuurstijging halverwege deze eeuw, heeft de VN berekend.
Als gevolg van corona werken mensen thuis, produceren fabrieken minder, en is er fors minder luchtverkeer. Dat leidt wereldwijd tot minder broeikasgassen. Maar er zijn grote verschillen, vertelt Michel den Elzen van het Nederlandse Planbureau voor de Leefomgeving, die meewerkte aan het rapport. "Die 7 procent is een gemiddelde. In China bijvoorbeeld is er maar sprake van een daling van 1 à 2 procent. In Europa daalde de uitstoot met 8 procent en in de VS met bijna 12 procent."
Kloof blijft groot
Uit deze cijfers is af te leiden dat de coronacrisis in China veel sneller onder controle was dan in de EU en de VS, beaamt Den Elzen. De 7 procent daling is veel als je bedenkt dat de mondiale uitstoot zonder corona dit jaar waarschijnlijk weer gestegen zou zijn, net als voorgaande jaren. Maar vanuit het perspectief van de opwarming van de aarde is het verwaarloosbaar.
De kloof tussen datgene wat in 2015 in Parijs is afgesproken en de huidige en toekomstige uitstoot blijft daarom onverminderd groot. De beloftes van alle landen bij elkaar opgeteld zijn nog bij lange na niet voldoende om die Parijse doelen te kunnen halen.
Het jaarlijkse Emissions Gap Report verschijnt altijd vlak voor de mondiale klimaattop, die aan het eind van elk jaar wordt gehouden. Dit jaar had de conferentie in Glasgow zullen zijn, maar vanwege corona is de top uitgesteld tot volgend najaar. Wel is er komende zaterdag een online meeting, onder voorzitterschap van de Britse premier Johnson. Die dag is het ook precies vijf jaar geleden dat het Parijse Klimaatakkoord werd gesloten.
Belangrijk is dat het niet bij mooie woorden en beloftes blijft. Nu zullen regeringen ook daadwerkelijk beleid moeten maken en met concrete maatregelen komen.
Opvallend is wel, aldus het rapport, dat steeds meer landen beloven om halverwege deze eeuw op nul uitstoot te willen uitkomen. Dit is een "significante en bemoedigende ontwikkeling", stelt de VN. Op het moment dat het rapport werd vastgesteld hadden 126 landen aangekondigd dat ze hun uitstoot tot nul willen terugbrengen, op enig moment halverwege deze eeuw. Samen zijn deze landen goed voor 51 procent van de wereldwijde hoeveelheid broeikasgassen.
Recent heeft een reeks grotere landen een dergelijke belofte gedaan, zoals China, Zuid-Korea, Japan en Zuid-Afrika. De EU deed dit al eerder en praat deze week op een top over het aanscherpen van het klimaat-tussendoel in 2030. "Maar", zegt Michel den Elzen, "belangrijk is dat het niet bij mooie woorden en beloftes blijft. Nu zullen regeringen er ook daadwerkelijk beleid op moeten maken en met concrete maatregelen moeten komen."
Eerder werd al duidelijk dat de inspanningen van regeringen wereldwijd met een factor 3 omhoog moeten, om de opwarming te beperken tot twee graden, en zelfs moeten worden vervijfvoudigd om anderhalve graad te kunnen halen.
Lucht- en scheepvaart
In Parijs werd in 2015 afgesproken dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot ruim onder de twee graden, en liefst in de buurt van de anderhalve graad. Sindsdien is uit wetenschappelijk onderzoek gebleken dat de verschillen tussen twee en anderhalve graad opwarming veel groter zijn dan in 2015 werd gedacht.
Het rapport gaat ook in op de lucht- en scheepvaart, die samen ongeveer 5 procent uitstoten van de mondiale emissies. Volgens het rapport moeten ze efficiënter met energie omgaan, en moeten ze snel een transitie doormaken om te kunnen stoppen met fossiele brandstoffen.
Ook burgers moeten worden aangemoedigd om minder energie te gebruiken. Vooral de rijke elites, die verhoudingsgewijs veel uitstoten, zullen hun 'voetafdruk' met een factor dertig moeten verlagen. Alleen dan kunnen ze, aldus het rapport, 'in lijn met Parijs' blijven.
