Top Belastingdienst al in 2017 gewaarschuwd voor 'laakbare' aanpak toeslagouders

De top van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft al in 2017 het advies gekregen om gedupeerde ouders uit de toeslagenaffaire een schadevergoeding aan te bieden. Een van de eigen ambtenaren, die erop toe moest zien dat Toeslagen zich aan de wet hield, noemde de handelwijze van de dienst laakbaar en onrechtmatig. In plaats van het advies te volgen ging de dienst door met het voeren van rechtszaken tegen ouders vanwege vermeende fraude.

Dat blijkt uit een intern memo van de Belastingdienst dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd door staatssecretaris Van Huffelen van Financiën. Het stuk is nu openbaar gemaakt onder druk van de Tweede Kamer. CDA'er Pieter Omtzigt had er specifiek om gevraagd.

Rechtsbeginselen geschonden

In maart 2017 oordeelde de Raad van State dat de Belastingdienst ten onrechte de kinderopvangtoeslag had stopgezet van ouders die klant waren bij een gastouderbureau in Eindhoven. De ambtenaar analyseerde het vonnis en concludeerde dat er door Toeslagen verschillende rechtsbeginselen waren geschonden in de zaak. Er was onzorgvuldig en onrechtmatig gehandeld. De ambtenaar adviseerde het managementteam (MT) dringend om de bezwaren van de ouders gegrond te verklaren en hen compensatie aan te bieden.

Het MT sloeg het advies in de wind en de rechtszaken gingen door. Staatssecretaris Van Huffelen gaat in een begeleidende brief aan de Kamer niet in op de vraag waarom het advies werd genegeerd. Maar het is volgens haar wel tekenend voor de gang van zaken bij de dienst Toeslagen: "Het memo laat opnieuw zien dat kritische signalen van medewerkers over de werkwijze helaas pas veel te laat de aandacht hebben gekregen die ze verdienden."

Niet gedeeld

Het is opmerkelijk dat het memo nu pas opduikt, terwijl er al jaren veel te doen is over de toeslagenaffaire. Het stuk is niet gedeeld met de commissie-Donner, die onderzoek deed naar de affaire en een compensatieregeling opstelde voor duizenden ouders. Ook de parlementaire ondervragingscommissie die volgende maand begint met openbare verhoren was niet op de hoogte. Alleen de Auditdienst Rijk, die ook onderzoek deed, had de beschikking over het memo.

Kamerleden van verschillende partijen reageren boos op het memo dat nu openbaar is gemaakt. Ze concluderen dat er al veel eerder een einde had kunnen komen aan de affaire. Duizenden ouders zijn door de zaak in de problemen gekomen omdat ze ten onrechte zijn beschuldigd van fraude. Vorige week bleek dat nog maar negentig ouders daadwerkelijk zijn geholpen en geld hebben gekregen.