Dit moet er veranderen aan het coronabeleid, adviseren honderd experts

Het Nederlandse coronabeleid moet meer lokaal gericht zijn, duidelijker worden gecommuniceerd en er moet sneller worden getest. Dat zijn drie hoofdadviezen die een groep van ruim honderd experts doet aan het kabinet.

De resultaten van het zogenoemde project Lessons Learned zijn vanavond bekendgemaakt. Van opiniepeiler Maurice de Hond tot De Correspondent-journalist Sanne Blauw: op negen hoofdthema's hebben wetenschappers, voorzitters van belangenverenigingen, hoogleraren, artsen, journalisten en andere deskundigen opgeschreven wat er volgens hen goed is gegaan het afgelopen half jaar, maar vooral ook wat er beter moet aan het coronabeleid.

Honderden pagina's

Het resultaat is een honderden pagina's tellend dossier, in tientallen pdf-bestanden. Het werd kort voor de corona-persconferentie van het kabinet van dinsdagavond gepubliceerd. De timing maakt het lastig na te gaan hoeveel van de kritische adviezen daadwerkelijk zijn overgenomen, of juist niet.

Naar één hoofdadvies lijkt het kabinet in ieder geval te hebben geluisterd. Namelijk: hoe meer maatwerk bij de aanpak van een virusuitbraak, hoe beter. Want voortaan worden de situatie en de samenhangende coronamaatregelen per regio beoordeeld, schrijft minister De Jonge in een Kamerbrief over de adviezen.

In de persconferentie maakte de CDA-minister meer bekend over de nieuwe, meer regionale aanpak:

Experts zouden verder graag zien dat het coronadashboard van de overheid wordt verbeterd. "Ga ik naar het dashboard, dan raak ik in het beste geval in de war. In het slechtste geval maakt het me bang", schrijft datajournalist Sanne Blauw. "Het dashboard staat vol metertjes, en dat gaan er alleen nog maar meer worden."

Daarom pleit ze ervoor om duidelijker aan te geven op de website wat de belangrijkste cijfers zijn. Ook moet er volgens haar meer context worden gegeven: hoe zijn de data tot stand gekomen en waarom zijn bepaalde keuzes gemaakt?

Onduidelijke communicatie

Ook Philippe Delespaul, hoogleraar Innovatie in de GGZ aan de Maastricht University, zou graag meer transparantie zien. "Een belangrijk probleem is de onduidelijke communicatie tussen RIVM, overheid en richtlijnen waarbij de RIVM-communicatie soms sterk afweek van de inschatting van internationale experts. En hierdoor ontstaat een inconsistente praktijk."

Vooral voor kwetsbare mensen en mensen met een beperking is de communicatie volgens experts ondermaats geweest. Ook is de impact van de coronamaatregelen op mensen met een beperking door de overheid onderschat, betoogt Marian Stet van de Hartekamp Groep. "Tot op de dag van vandaag is de dagbesteding een groot probleem. We hebben onvoldoende vierkante meters om alle cliënten op anderhalve meter afstand van elkaar dagbesteding te bieden."

Eerder testen

Deskundigen hopen ook dat er niet nog een keer een landelijk bezoekverbod komt voor verpleeghuizen. Een uitbraak op zo'n locatie moet voortaan met lokale maatregelen worden aangepakt, schrijft de groep wetenschappers en artsen. En laat niet alleen de GGD het testbeleid uitvoeren, want die kan dat vanwege jarenlange bezuinigingen niet alleen aan, volgens deskundigen. Die willen ook dat zorgmedewerkers en andere contactberoepen frequent worden getest en dat er niet wordt gewacht totdat ze symptomen ontwikkelen.

Met het oog op het naderende najaar en de winter blijft het advies van het kabinet: alleen testen bij klachten, benadrukte De Jonge op de persconferentie.

Het kabinet heeft de vraag uitstaan bij het OMT welke groepen voorrang zouden moeten krijgen als de krapte in de testcapaciteit blijft. Het zou dan bijvoorbeeld kunnen dat zorgmedewerkers en leraren prioriteit krijgen. Al wel duidelijk is dat medewerkers in verpleeghuizen voortaan wekelijks getest worden bij een uitbraak, ongeacht of ze symptomen vertonen. In dit artikel lees je hoe het coronabeleid in de verpleeghuizen gaat veranderen.

"De inzichten én kritiek van alle experts hebben ons geholpen bij het scherp krijgen van wat beter kan", schrijft de zorgminister in een reactie op het Lesson Learned-dossier. "Zeer waardevol; daar gaan we dus mee aan de slag."

De experts werden bij het proces betrokken op verzoek van de Tweede Kamer, na een motie van SP en PvdA.