Vermogenstoets zzp'ers: 'Overwaarde was bedoeld als aanzet voor mijn pensioen'

De coronasteun is ook voor zelfstandigen met negen maanden verlengd, maar de voorwaarden zijn strenger geworden. Zo krijg je geen aanvulling meer van je inkomen als je meer dan 46.520 euro aan spaargeld hebt. Alleen als je zelf niet genoeg geld hebt om je hoofd boven water te houden, kun je aanspraak maken op de steun.

In de eerste drie maanden maakten zo'n 374.000 zzp'ers gebruik van de steun. In de tweede ronde werden de voorwaarden strenger: er ging een partnertoets gelden. Op dit moment maken zo'n 95.000 mensen gebruik van de tweede ronde. Een deel daarvan zal vanwege deze vermogenstoets in de derde ronde geen recht meer hebben op de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo).

Zelfstandig ondernemers die een noodpotje of pensioen bijeen hebben gespaard, maken zich zich zorgen over de nieuwe regels. "Spaargeld is niet iets dat je zomaar kunt opsnoepen."

De afgelopen dagen waren er geruchten over een vermogenstoets, maar het was nog onduidelijk of een eigen huis daar ook in meegenomen zou worden, en hoe hoog de drempel zou liggen. "Ik sprak mensen die heel bang waren dat ze nu met een paar duizend euro spaargeld in hun eigen levensonderhoud moesten gaan voorzien", zegt Maaike van Steenis, ondernemerscoach in de culturele sector. "Maar het drempelbedrag blijkt toch best hoog te liggen, dat is mooi."

Toch zijn er nog wel een paar kanttekeningen te maken. "Als je zelf elke maand braaf iets op een gewone spaarrekening hebt gezet voor je pensioen, of mindere tijden, dan word je wel benadeeld", zegt Van Steenis. "Of zelfstandigen die veel kosten maken, die kunnen ook een hoog bedrag apart hebben staan voor investeringen. Die moeten daar dan nu van gaan leven."

Sebastiaan ten Broek houdt er rekening mee dat hij door de aanpassing straks geen recht meer heeft op de Tozo. "De afgelopen maanden heb ik vooral geleefd van een Tozo-uitkering, mijn buffer en de paar opdrachten die ik nog had", zegt Ten Broek. Hij is technicus in de evenementensector.

Normaal gesproken ontwerpt hij podia en is hij projectleider op festivals en bedrijfsevenementen. "In het begin van de coronacrisis ben ik begonnen met het aanbieden van online cursussen in technisch tekenen, en heb ik daar ook een website voor opgezet", zegt hij. "Maar de klandizie werd steeds minder. Mensen uit de evenementensector investeren nu ook even niet, natuurlijk."

Langetermijnkeuze

Ten Broek heeft ook een huis te koop staan. "Als dat verkocht wordt dan krijg ik daar overwaarde uit", zegt hij. Zo'n halve ton, schat hij in. Daarmee zou hij te veel geld op de bank hebben staan om nog van de derde ronde Tozo-steun gebruik te mogen maken. "Die overwaarde was ook bedoeld als aanzet voor mijn pensioen, maar als mijn huis verkocht wordt zal ik daar op moeten gaan interen."

Het wordt nu steeds belangrijker om na te gaan denken over vervangend werk. "In mijn sector begint het nog niet aan te trekken. Ik denk er wel over na: wil ik van kortlopende zzp-opdrachten leven of moet ik een heel ander technisch beroep gaan kiezen? Dat is een keuze voor de lange termijn."

Heel verdrietig

Ellen van der Ham is zangpedagoge. "Ik coach een op een, maar ik heb ook een eigen vrouwenkoor en in het najaar dirigeer ik altijd een groot koorproject." Door corona kwam alles stil te liggen. "Ik heb nog wel wat mensen lesgegeven via de laptop, maar dat was niet te doen. Het stemgeluid en de klank van mensen wordt daardoor helemaal vervormd."

Een aantal lessen en repetities zijn wel weer begonnen, maar Van der Ham merkt dat sommige mensen niet meer willen komen. "Veel mensen haken af. Die zeggen: ik ben zo bang geworden, ik durf niet meer. Omdat zij of hun echtgenoot in een risicogroep vallen. Dat vind ik heel verdrietig."

Wat Van der Ham verdiende de afgelopen maanden, werd via de Tozo-regeling aangevuld tot het sociaal minimum, 1050 euro per maand. Van de derde ronde steun kan ze waarschijnlijk ook gebruikmaken, want ze heeft minder dan de grens van 46.520 euro aan spaargeld.

Redding

De toekomst in haar sector en vakgebied is onzeker. "Ik zit nu in een specialisme waar ik echt goed in ben. Binnen de muziekwereld kan ik mijn ondernemerschap en creativiteit kwijt. Maar als dat in de toekomst niet meer kan, dan weet ik dat ik ook nog de wereld van de sprekende stem in kan stappen", zegt ze. "Als het ene niet lukt, gaan we het andere proberen. Dat is de redding van veel mensen in het culturele vak: we zijn creatief en kunnen nieuwe oplossingen te bedenken."

Tozo 3 geldt tot juli 2021. Daarna kunnen zelfstandigen alleen nog een beroep doen op de reguliere bijstand voor zelfstandigen (Bbz). In die regeling zit naast een partnertoets en een vermogenstoets ook een levensvatbaarheidstoets.