KNMI: heftigheid hittegolven 'volledig onderschat' door computermodellen
De huidige hittegolf is uitzonderlijk omdat deze erg lang aanhoudt én omdat ook de nachten uitzonderlijk warm zijn. Nooit eerder had Nederland zeven of waarschijnlijk zelfs acht tropische dagen achter elkaar van boven de 30 graden. Dit meldt het KNMI.
Dat het tijdens hittegolven steeds heter wordt, vindt het KNMI zorgelijk en onverwacht. "De laatste drie jaar zijn de hittegolven wel heel extreem. Dit had ik nooit verwacht", zegt Geert Jan van Oldenborgh van het instituut, tevens hoogleraar aan de universiteit van Oxford.
"Onze klimaatmodellen, waarmee we verklaren wat er gebeurt en waarmee we proberen te voorspellen wat er in de toekomst gaat gebeuren, onderschatten die trend in hittegolven volledig." De computermodellen waarmee klimaatwetenschappers werken geven een stijging aan van gemiddeld 1,5 graad tijdens een Nederlandse hittegolf. Maar in de praktijk laat de thermometer het dubbele zien: een toename van 3 graden.
"Eerlijk gezegd snappen we nog niet waar dat verschil vandaan komt. We moeten dat onderzoeken en proberen te begrijpen waarom het zo hard gaat", zegt de KNMI-onderzoeker.
Uitzonderlijk warme nachten
Nog uitzonderlijker dan de lengte van de huidige hittegolf zijn de nachten. "De hoge temperaturen 's nachts zijn eigenlijk het meest opmerkelijk", zegt Van Oldenborgh. Hij bekeek daartoe de gemiddelde minimumtemperatuur gedurende een week.
"Het hoogste dat we met een weekgemiddelde minimumtemperatuur tot nu toe ooit gemeten hebben was 18 graden. En dat komt deze week naar verwachting boven de 20 graden uit. Dat hebben we nog nooit meegemaakt in Nederland, meer dan twee graden bovenop het vorige record."
Broeikaseffect
Bovendien is het aantal warme nachten in de laatste twintig jaar verdrievoudigd, meldde het KNMI al eerder. Vooral in het zuiden van het land en in de buurt van zee zijn de nachten warm. "In Vlissingen, bijvoorbeeld, was tussen 1951-2000 de minimum nachttemperatuur gemiddeld vier keer per jaar 18 graden of meer, terwijl dat deze eeuw gemiddeld dertien keer per jaar het geval was. De relatieve toename in het aantal tropische nachten, met minimumtemperaturen van 20 graden of meer, is zelfs nog groter", aldus het KNMI.
De reden is duidelijk, zegt Van Oldenborgh. "Dat komt door het broeikaseffect. Zo lang we CO2 blijven uitstoten wordt de wereld warmer, wordt Nederland warmer en worden de nachten en de dagen warmer. En overdag komt daar in de zomer in Nederland wat bij vanwege de toegenomen zonneschijn aan de grond, die de temperatuur verder laat oplopen."
Hittegolf dodelijkste natuurramp
Dat de computermodellen de heftigheid van hittegolven onderschatten, vindt Van Oldenborgh zorgelijk. "Ons beleid, onze projecties, alles wat we denken dat er in de toekomst gaat gebeuren met hittegolven is gebaseerd op computermodellen. Net als bij het weer, dat zijn dezelfde modellen. Als die de opwarming onderschatten kan het zijn dat er niet genoeg maatregelen genomen worden om Nederland hitte-proof te maken."
De impact van hittegolven moet volgens hem niet worden onderschat. "Hittegolven zijn dodelijk. Als we terugkijken, in 2003 vielen in Europa tienduizenden doden door de hitte. In 2006 zijn er in Nederland achteraf gezien duizend doden gevallen."
Deze getallen werden pas later duidelijk, zegt Van Oldenborgh, omdat achteraf de sterftecijfers van het CBS naast de temperaturen gelegd konden worden. "Het wordt vaak onderschat, maar hittegolven zijn de meest dodelijke natuurrampen die er zijn in de wereld."
