Doden komen in Jemen sneller dan ooit: 'Ik snap niet wat ons overkomt'

• Daisy Mohr

  Correspondent Midden-Oosten

Na maanden van relatieve rust in Jemen zijn de gevechten weer opgelaaid. Gisteren bombardeerde Saudi-Arabië de stad Sanaa, omdat Saudiërs bestookt zouden zijn door Houthi-rebellen. Er vallen enorm veel doden in Jemen. Begraafplaatsen kunnen de lichamen niet meer verwerken.

Twee maanden geleden was het nog een braakliggend terrein in de havenstad Aden. Nu is er op de Al Radwan-begraafplaats nauwelijks meer een plekje te vinden. De doden blijven komen, sneller dan ooit. Slachtoffers van oorlog, hongersnood en ziektes; het is niet altijd duidelijk waar iemand aan gestorven is. Jemen wordt de grootste humanitaire ramp ter wereld genoemd. En daar komt het coronavirus nog eens bovenop.

"Mijn moeder Oum Mohammed is vandaag overleden. Ik denk door iets als malaria. Ik weet niet of het ook met corona te maken had," zegt Abdulrahman. Met een gele jerrycan sprenkelt hij water over het graf. Een bouwsteen fungeert als grafsteen voor een graf zonder naam.

Hij doet een gebedje voor zijn moeder. "Door de situatie zijn de ziekenhuizen gesloten, je weet gewoon niet wat voor ziektes er hier allemaal heersen. Ik kan niet begrijpen wat ons allemaal overkomt hier. Het enige dat we weten is dat mensen met honderden tegelijk sterven. Ik keek hier om me heen en zag tientallen begrafenissen," zegt hij.

Lockdown is onmogelijk

Voor de moeder van Abdulrahman was een coronatest geen optie. De testcapaciteit in Jemen is uiterst beperkt. Officieel zijn er zo'n 1200 besmettingsgevallen en 325 doden, maar hulporganisaties waarschuwen dat het werkelijke aantal vele malen hoger ligt.

Er is weinig twijfel dat het coronavirus zich ongemerkt al ver over het land heeft verspreid. Een lockdown is in Aden onmogelijk gebleken. Hier geen 'anderhalvemetermaatschappij'. De markten en straten zijn vol. Groepen komen samen voor begrafenissen.

De doodgravers op de Al Radwan-begraafplaats hebben het druk. Niemand weet hoeveel mensen hier precies liggen, maar er zijn elke dag minstens drie keer zoveel begrafenissen als voorheen. De mannen blijven graven.

"Vijftig, zestig, zeventig graven per dag. Soms worden de doden in ambulances gebracht door mensen met ontsmettingsmiddelen in pakken. Ze vertellen ons voorzichtig te zijn, omdat het corona betreft," vertelt doodgraver Nabil. Voor hem is het werk niet alleen drukker maar ook veel gevaarlijker geworden. De informatie die hij krijgt is beperkt. Wat hij vooral weet is dat hij de doden zo snel mogelijk moet begraven.

"Ik heb geen speciale kleding of ontsmettingsmiddelen. We hebben geen regering om ons te beschermen en daarom doet iedereen hier maar gewoon zijn eigen ding. Er is geen functionerend ministerie van Volksgezondheid. Dus neem ik deze risico's zelf", vertelt Nabil.

NOS op 3 legt in deze video uit hoe het zover gekomen is in Jemen:

Volgens de VN zijn vier van de vijf Jemenieten afhankelijk van hulp. Volgens Unicef hebben zeker twee miljoen Jemenitische kinderen te maken met acute hongersnood. De toegang tot schoon drinkwater en gezondheidszorg is minimaal. Een recente internationale donorconferentie haalde lang niet genoeg geld op. In plaats van de beoogde 2,4 miljard dollar werd slechts 1,35 miljard dollar toegezegd.

Mansoor al Jafri en zijn zoon lopen naar het graf van hun moeder en oma. Ze bezoeken het dagelijks. "Ze was als een moeder voor iedereen. De oorzaak van haar overlijden? Er was geen specifieke ziekte. Ze had wel suikerziekte. 's Nachts stikte ze bijna, we gaven haar zuurstof en een uur later was ze dood."

Hij vertelt dat de zomerse hitte voor veel zieken een ramp is. "We hebben nauwelijks elektriciteit. Het is hier nu voor veel ouderen en kinderen echt veel en veel te warm."

Ook al is de begraafplaats binnenkort vol, de doden blijven in een hoog tempo arriveren. Verderop in de stad wordt er gewerkt aan een volgende veld.