20 procent minder nachtvluchten: wat levert dat op en wat kost het?

Het aantal nachtvluchten van en naar Schiphol moet in stapjes dalen van 32.000 tot 25.000. Omwonenden vinden het een goede eerste stap om de geluidsoverlast te verminderen. Maar voor de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen in zwaar weer betekent nog eens minder omzet, want vooral KLM en Transavia maken gebruik van de nachtvluchten.

Het verminderen van deze vluchten is een van de voorwaarden voor de miljardensteun aan KLM door de overheid. Zodra de daling is gerealiseerd, moeten duizenden mensen profiteren van het verminderde vliegtuiggeluid in de nacht.

'Beperkte invloed'

Dat is een van de conclusies van een vandaag naar de Kamer gestuurd rapport. Onderzoeksbureau Adecs bracht in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de impact van het besluit in kaart.

De opstellers maken onderscheid tussen "ernstig gehinderden" en "ernstig slaapverstoorden". Momenteel wordt volgens de onderzoekers bij zo'n 28.700 omwonenden van Schiphol de slaap verstoord. Dat aantal daalt tot 23.100 mensen bij 25.000 nachtvluchten.

Het aantal mensen dat in bredere zin hinder ervaart is veel groter: 129.200. Dat daalt volgens de berekeningen licht, tot 123.200. "Een vermindering van het aantal nachtvluchten heeft zoals verwacht een beperkte invloed (...)", schrijven de onderzoekers.

De nachtvluchten zijn volgens minister Van Nieuwenhuizen een grote bron van hinder voor mensen die in de omgeving wonen:

Omwonenden zijn positief over het besluit, maar wijzen erop dat de discussie over dit onderwerp veel breder is. Ze vinden eigenlijk dat een vijfde van alle 500.000 jaarlijkse vluchten - althans, dat aantal was het voor het coronatijdperk - kan worden geschrapt.

"Dit besluit zorgt ervoor dat de meest ergerlijke bron van hinder, namelijk nachtvluchten, wordt teruggebracht en daar zijn we tevreden mee", zei leider van de bewonersdelegatie Matt Poelmans in het NOS Radio 1 Journaal. "Maar de minister zei op de persconferentie ook dat de hubfunctie van Schiphol in stand blijft en dat is een van de hete hangijzers."

Overstaplocatie

Schiphol is een luchthaven die voor veel reizigers dient als overstaplocatie. Omwonenden hadden graag gezien dat dit luchtverkeer wordt beperkt of volledig wordt geschrapt. Vorige week presenteerden ze een stappenplan om de hinder door de luchtvaart aan te pakken.

Maar de minister benadrukte op de persconferentie dat deze hubfunctie juist zo belangrijk is voor de luchthaven vanwege de werkgelegenheid.

Er werken zo'n 68.000 mensen op de luchthaven. Tot 40 procent van de jaarlijkse reizigers heeft Amsterdam als tussenbestemming, zegt een woordvoerder van de Schiphol. De nachtvluchten zijn volgens de persman een belangrijk radertje in het netwerk van internationale bestemmingen dat Schiphol reizigers biedt.

Wat kost het luchtvaartmaatschappijen?

Zodra er een vliegtuig land of vertrekt tussen 23.00 uur en 7.00 uur, dan is het een nachtvlucht. KLM is goed voor 28 procent van deze vluchten en Transavia voor 36 procent. De rest wordt uitgevoerd door overige maatschappijen en zo'n 8 procent is vrachtverkeer.

De vermindering zal alle passagiersmaatschappijen die 's nachts vliegen op Schiphol enkele tientallen miljoenen euro's kosten, schat het onderzoeksrapport. "En vergeet niet dat de marges in de luchtvaart flinterdun zijn", zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert. "Sowieso minder dan 10 euro per verkocht ticket."

Coronacrisis

Het wordt volgens hem ook een flinke puzzel om alle aansluitingen mogelijk te maken. Want vroeg in de ochtend komen bijvoorbeeld veel vluchten uit Noord-en Zuid-Amerika aan in Amsterdam. "Er hangt een heel netwerk aan vast dat erop gericht is om de inzet van vliegtuigen zo efficiënt mogelijk in te zetten."

Het is nog onduidelijk in welk tijdsbestek de duizenden nachtvluchten verdwijnen. Wel duidelijk is dat het gaat in fases: eerst van 32.000 naar 29.000, dan 27.000 en vervolgens 25.000.

Vanwege de coronacrisis wordt het volgens Melkert geen grote uitdaging voor de luchtvaartbranche om de eerste fase van 29.000 nachtvluchten te halen. Er wordt nog altijd veel minder gevlogen dan voorheen. Maar als de vraag ooit weer op of rond het oude niveau komt, dan wordt het een ander verhaal.