Twijfel zaaien, de tactiek van de MH17-verdediging
Tientallen getuigen en deskundigen wil de verdediging in het MH17-proces horen. De advocaten zeiden vandaag dat het Openbaar Ministerie niet goed heeft onderzocht of de MH17 door iets anders dan een Buk-raket kan zijn neergeschoten.
Hun tactiek is twijfel zaaien, constateert Marieke de Hoon, internationaal strafrechtdeskundige bij de Vrije Universiteit in Amsterdam. Volgens haar roept de verdediging bewust heel veel vragen op. "De advocaten hoeven niet de onschuld van hun cliënt te bewijzen. Het is genoeg om de rechtbank ervan te overtuigen dat er niet genoeg wettig en overtuigend bewijs is dat de Buk-raket de enige mogelijkheid was."
En dus kwamen vandaag in de rechtszaal allerlei theorieën langs. Oekraïense gevechtsvliegtuigen zouden met het neerschieten van MH17 te maken hebben, de Oekraïense veiligheidsdienst zou het onderzoek hebben beïnvloed en de inslagen in de wrakstukken zouden niet van een Buk-raket afkomstig kunnen zijn.
Over de geloofwaardigheid van die kritiekpunten wil Marieke de Hoon zich niet uitlaten. "De verdediging doet zijn werk, het is tactiek. Het is nu aan de rechtbank om geen onzinnige onderzoeken toe te laten en af te wegen wat er nodig is voor een eerlijk proces."
'Losse eindjes'
Volgens het Openbaar Ministerie leidt het bewijs naar slechts één mogelijkheid: de MH17 is in juli 2014 neergeschoten met een Buk-raket. Die is afgevuurd vanuit een gebied dat onder controle stond van pro-Russische rebellen. De Buk-installatie werd volgens het OM geleverd door Rusland. Alle andere scenario's sluit het OM uit.
Dat is niet terecht, vinden de raadslieden van een van de Russische verdachten in de zaak. "Wij hebben in korte tijd veel losse eindjes gevonden", zegt advocaat Sabine ten Doesschate. "Andere scenario's dan de Buk-raket zijn niet of niet volledig onderzocht, terwijl daar toch reële aanwijzingen voor te vinden zijn."
Vandaag vroegen de advocaten de rechtbank om tientallen getuigen en deskundigen te horen, variërend van mensen die straaljagers hebben gezien toen de MH17 werd neergeschoten tot militaire deskundigen.
"Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het een strategische keuze is om heel veel verzoeken te doen, omdat het dan voor de rechtbank lastiger wordt om overal nee op te zeggen", zegt De Hoon. "En als de rechtbank toch heel veel verzoeken afwijst, dan is al snel het beeld geschapen van een oneerlijk proces."
'Niet fijn voor nabestaanden'
Voor nabestaanden was het moeilijk om aan te horen hoe de bevindingen van het internationale onderzoeksteam in twijfel werden getrokken, zegt Piet Ploeg. Hij is voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17 en was met een klein groepje nabestaanden aanwezig bij de zitting vandaag.
"We hadden het wel verwacht natuurlijk, maar je moet toch je best doen om niet geïrriteerd te raken. Alles werd ter discussie gesteld. Het leek één grote afleidingsmanoeuvre om verdeeldheid en twijfel te zaaien."
Volgens Ploeg zullen de onderzoekswensen van de verdediging hoe dan ook veel extra tijd kosten. "Het is blijkbaar onderdeel van het spel, maar niet fijn voor nabestaanden."
Neergeschoten
Toch was er vandaag ook consensus: zowel de advocaten als het OM sluiten uit dat de MH17 is neergestort na een explosie aan boord. Beide partijen zijn het er dus over eens dat het vliegtuig is neergeschoten.
Maar als dat niet door een Buk-raket was, welk scenario vindt de verdediging zelf dan het meest aannemelijk? Daarop wilde advocaat Ten Doesschate vandaag nog geen antwoord geven. "Zover zijn we nog niet. We zijn nu bezig met wat nog nader onderzocht moet worden. De waarheid is uiteindelijk het doel waar we allemaal op uit zijn."
