Kandidaat-D66-lijsttrekker Kaag is een diplomaat in hart en nieren

De kogel is door de kerk: Sigrid Kaag heeft zich kandidaat gesteld voor het lijsttrekkerschap van D66. Dat besluit heeft lang boven de markt gehangen. Tot nu toe wilde de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking alleen zeggen dat ze er serieus over nadacht.

Sinds het vertrek van de vorige lijsttrekker, Alexander Pechtold, in oktober 2018, zong haar naam al rond. Er moest een vrouwelijke kandidaat komen, vonden veel D66'ers. Ook Kajsa Ollongren, vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken, werd als kanshebber genoemd. Maar die liet onlangs na een lang ziekbed weten dat zij vanwege haar gezondheid niet beschikbaar is. Sindsdien waren alle ogen op Kaag gericht.

Geen politieke ervaring

Sigrid Kaag (1961) werd in 2017 door D66 ingevlogen om zitting te nemen in het kabinet. Voor het grote publiek was ze toen een onbekende. Ze had geen politieke ervaring, maar had een lange carrière achter de rug als diplomaat bij de Verenigde Naties, waar ze onder meer bij de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen en Unicef had gewerkt. De laatste jaren was ze VN-coördinator in Libanon.

In 2013 en 2014 kreeg ze een vooraanstaande rol toen ze hoofd werd van de VN-missie die tot de vernietiging van chemische wapens in Syrië moest leiden. Dat was een van de gevaarlijkste VN-missies ooit, zei ze destijds na een gifgasaanval op een buitenwijk van Damascus met veel burgerslachtoffers. Vanwege de politieke associatie kon de missie zomaar zelf het doelwit worden, vreesde Kaag.

De VN-missie in Syrië betekent een doorbraak in de internationale carrière van Sigrid Kaag.

Kaag spreekt zes talen, waaronder Arabisch. Ze woonde in Zwitserland, Jordanië, de Verenigde Staten en Libanon en is getrouwd met een Palestijn, die tandarts is. Hij is voormalig ambassadeur van de Palestijnen in Zwitserland. Haar kinderen dragen zijn achternaam en weten hoe het is om gediscrimineerd te worden, zei zij naar aanleiding van de recente racismeprotesten. Als zij hun moeders naam gebruiken, worden ze volgens haar opeens wel uitgenodigd voor sollicitatiegesprekken.

Hoofddoek

Kaag is vanwege haar achtergrond altijd kritisch gevolgd door de PVV en Forum voor Democratie. Toen zij de afgetreden minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken tijdelijk verving, had ze een ontmoeting met de Iraanse president Rohani waarbij ze een hoofddoek droeg. "Verraad aan alle vrouwen die van de hoofddoek af willen", zei PVV-leider Wilders daarover. Baudet (FvD) sprak van een duidelijk signaal tegen de emancipatie in Iran.

De D66-bewindsvrouw zei zelf dat ze een zakelijke afweging had gemaakt. Zonder de hoofddoek had het gesprek met Rohani niet kunnen plaatsvinden, dus het was kiezen of delen.

In het tv-programma Op1 deed Kaag een karakteristieke uitspraak. Die ging over racisme, maar illustreert haar diplomatieke inborst. "Ik denk dat we allemaal veel rust en echte interesse moeten tonen. Dat klinkt truttig misschien, maar volgens mij is dat ontzettend belangrijk. Want je merkt gewoon overal in het debat, op welk thema dan ook, dat we elkaar heel weinig de ruimte geven."

Kaag vindt dus dat mensen beter naar elkaar moeten luisteren en toenadering moeten zoeken. "Want in het midden van daadwerkelijke dialoog kom je niet alleen aan betere ideeën, maar bouw je ook weer aan de kracht van de samenleving", zei ze. "En dat is niet naïef. Ik heb het gezien in landen die in oorlog zijn geraakt. Dat is echt de essentie."

Harde debatten

Kaag krijgt aan de ene kant lof voor haar rustige, genuanceerde, zakelijke optredens. Aan de andere kant vragen veel mensen zich af of de diplomaat in hart en nieren het daarmee gaat redden in de ongekend harde lijsttrekkersdebatten van de laatste jaren.

Dat is de afweging die de leden van D66 nu moeten maken. Op 2 september zal blijken wat hun keuze is geweest in een elektronische stemming, waarin ze vanaf 20 augustus hun voorkeur kunnen aangeven.