Nu het in Idlib rustig is, blaast Mosaab zijn boekenclub nieuw leven in

• Lennard Swolfs

  redacteur Buitenland

Begin dit jaar luidde de 21-jarige student Mosaab uit de Syrische stad Idlib nog de noodklok. "We zijn bezet door het regeringsleger van president Assad", zei hij in februari tegen de NOS. "Tanks zijn de stad binnengereden en schieten alles kapot." Maar nu de situatie is gekalmeerd, heeft de student een oud project nieuw leven ingeblazen: zijn boekenclub.

"Het is een initiatief om jongeren hier aan het lezen te krijgen en zich persoonlijk te laten ontwikkelen", vertelt hij. "Daarnaast zorgt het voor afleiding. Zo hoop ik dat de jongeren beter leren omgaan met de problemen die ze hebben als gevolg van de oorlog."

De burgers zitten vast tussen de gesloten Turkse grens en de regeringstroepen van president Assad:

Mosaab richtte de boekenclub op in september 2018. Tientallen studenten van de universiteit in Idlib deden mee. "Een groot deel van de universiteit was toen al gebombardeerd", zegt hij. "De lokalen die nog overeind stonden, maakten we schoon en daar kwamen we samen om boeken te lezen en te bespreken."

Na vier maanden werden de gevechten zo hevig dat Mosaab besloot om te stoppen. "De troepen van Assad vielen de stad aan vanuit het zuiden en Rusland voerde luchtaanvallen uit. Dit betekende niet alleen het einde van de boekenclub, maar ook van onze levens. Alles stond op dat moment stil. We waren in groot gevaar."

Niet fysiek, maar online

Het staakt-het-vuren dat sinds maart van kracht is, geeft Mosaab weer hoop. "De bombardementen zijn gestopt en het leven in de stad komt langzamerhand weer op gang. Daarom besloot ik om de boekenclub weer op te starten"

Maar al vrij snel dook er een nieuwe vijand op: het coronavirus. Toch weerhield het de 21-jarige student er niet van om verder te gaan met zijn streven om jongeren aan het lezen te krijgen. Geen fysieke bijeenkomsten meer, maar een online boekenclub.

Mosaab stuurt e-boeken naar de deelnemers en deze bespreken ze vervolgens via Telegram en Zoom. "We praten over het idee achter de boeken en wat we daarvan kunnen leren." Een bijkomend voordeel van een online boekenclub is dat het bereik veel groter is. De club heeft nu bijna 300 leden.

Symbool voor de Syrische revolutie

Een van die leden is de 25-jarige apotheker Saad. Hij vluchtte acht maanden geleden naar de stad Idlib. Vooral het boek Animal Farm van de Britse schrijver en journalist George Orwell wekte zijn interesse. "Het verhaal heeft veel overeenkomsten met de revolutie in Syrië."

Het gaat over een groep boerderijdieren die in opstand komt tegen de boer, in de hoop een beter leven te krijgen. Maar uiteindelijk komt de macht in handen van een varken genaamd Napoleon en zijn de dieren slechter af dan voorheen.

In Syrië kwamen de burgers in 2011 in opstand tegen president Assad. Ze wilden vrijheid en democratie. Saad: "Net als in het boek zie je dat de revolutie is misbruikt door mensen om de macht naar zich toe te trekken. Nu leven we in een dictatuur onder Assad."

Voor de komende tijd staat het boek Children's problems van de Syrische hoogleraar Abdul Karim Bakkar op het programma, over hoe om te gaan met de problemen van kinderen. "Het is een belangrijk boek, omdat veel kinderen hier problemen hebben vanwege de oorlog", vertelt Saad. "Ik hoop dat ik na het lezen van dit boek mijn twee jongere broertjes beter begrijp en ze kan helpen."

Wedstrijdelementen

Om de jongeren te stimuleren actief mee te doen tijdens de boekbesprekingen, heeft Mosaab wedstrijdelementen toegevoegd. "We hebben bijvoorbeeld een competitie voor de beste samenvatting van een verhaal. De winnaar krijgt een boek cadeau."

Eerder deze week ging Mosaab nog langs een aantal winnaars met het boek Triggers van de Amerikaanse leiderschapscoach en schrijver Marshall Goldsmith:

Om de kosten laag te houden, print Mosaab de boeken bij een lokale bibliotheek in de stad: 250 dollar voor vijftig boeken. Dat betaalt hij, samen met drie vrienden, uit eigen zak. In de toekomst hoopt hij nog veel meer competities en activiteiten te organiseren. "Ik heb een hele hoop ideeën, maar we moeten wachten tot de coronapandemie voorbij is."

Bekijk hier welke partijen er mee doen aan de oorlog in Syrië en waar de strijd om draait. Let op, deze video is voor het laatst bijgewerkt in februari 2020, vóór de huidige wapenstilstand.