KLM krijgt steun net als Lufthansa, Alitalia en Iberia, maar Ryanair niet

Vandaag bevragen Kamerleden de ministers Hoekstra en Van Nieuwenhuizen over de steun die ze aan KLM willen geven. Bijna twee weken geleden zei het kabinet KLM met twee tot vier miljard euro door de coronacrisis te willen slepen.

Minister Hoekstra van Financiën benadrukte toen het grote belang van KLM voor de Nederlandse economie. De steun komt wel met voorwaarden. Wat die precies zijn, daar wordt nog over onderhandeld. Maar salarissen moeten worden gematigd. Ook mag KLM geen dividend of winst uitkeren en moet het bedrijf duurzamer worden en minder geluidshinder veroorzaken.

Hoe gaan andere Europese landen om met grote luchtvaartmaatschappijen die door een wereldwijd ingestorte markt dreigen om te vallen?

Air France: minder binnenlandse vluchten

Als eerste zustermaatschappij Air France. Op de dag dat de steun voor KLM werd bekendgemaakt, zei de Franse regering toe dat Air France voor 7 miljard aan steun krijgt. Ook daar onder voorwaarden. Zo wil minister van Financiën Le Maire dat Air France het aantal binnenlandse vluchten drastisch vermindert. De hogesnelheidstrein is daar namelijk vaak een goed alternatief.

Ook moet de CO2-uitstoot omlaag. In 2030 moet die per passagier per kilometer met de helft zijn gedaald. Voor binnenlandse vluchten moet die halvering al in 2024 bereikt zijn.

Lufthansa: steun uit Duitsland, Zwitserland en België

De Duitse regering onderhandelt nog met Lufthansa over een steunpakket van waarschijnlijk 10 miljard euro. Het is de bedoeling dat de Duitse overheid in ruil voor die steun een kwart van de aandelen Lufthansa in handen krijgt.

Maar Lufthansa is ook eigenaar van onder meer Swiss en Brussels Airlines. De Zwitserse regering wil Swiss steunen met 1,2 miljard euro. Die maatschappij moet dan wel duurzamer worden en mag pas dividend betalen als de steun is terugbetaald. De Belgische overheid is nog aan het onderhandelen met Lufthansa over steun voor de Belgische tak van het bedrijf. Het zou gaan om een bedrag van 290 miljoen.

Alitalia genationaliseerd

De Italiaanse maatschappij Alitalia kwakkelde voor de coronacrisis al jaren en dreigde meerdere malen failliet te gaan. Iedere keer voorkwam Italië dat met steunmaatregelen en deze keer heeft het land besloten om Alitalia dan maar helemaal te nationaliseren.

Nu is Alitalia nog voor 49 procent van Etihad uit de Verenigde Arabische Emiraten en voor 51 procent van een groep Italiaanse investeerders. In juni moet de nationalisatie een feit zijn. Hoeveel dat de Italiaanse staat gaat kosten, is nog niet duidelijk.

British Airways: nog geen steun

Voor British Airways is nog geen steunpakket aangekondigd. De maatschappij heeft al wel gezegd 12.000 van de 42.000 banen te schrappen vanwege de coronacrisis.

British Airways is onderdeel van International Airlines Group. Voor de Spaanse tak van dat bedrijf, waar Iberia en Vueling onder vallen, is al wel steun bekendgemaakt: 1 miljard euro aan leningen met garanties van de Spaanse overheid.

Ryanair: oneerlijke 'staatsdoping'

Opvallend is dat de speciale steun er meestal alleen maar is voor het bedrijf dat door een land als de nationale luchtvaartmaatschappij wordt gezien. Vaak gaat het om voormalige staatsbedrijven, die tientallen jaren geleden zijn geprivatiseerd.

Maar daardoor valt een bedrijf als Ryanair, dat door heel Europa vliegt en geen echte thuisbasis heeft, buiten de boot. Ryanair is dan ook zeer kritisch over de "staatsdoping" die deze maatschappijen krijgen.

"De concurrentie is oneerlijk door niet eerder geziene hoeveelheden staatssteun voor 'nationale' vliegmaatschappijen", aldus Ryanair. "Lufthansa, Air France-KLM en Alitalia kunnen met die steun jarenlang tickets onder de kostprijs aanbieden, terwijl een goed gerund bedrijf als Ryanair geen staatssteun krijgt."

Volgens Ryanair is de steun in strijd met EU-regels. Het bedrijf gaat de steunmaatregelen aanvechten bij de Europese rechter. Om de crisis te overleven wil Ryanair 3000 banen schrappen, de lonen tot 20 procent verlagen en een aantal uitvalsbasissen sluiten. De maatschappij verwacht dat de vliegmarkt op z'n vroegst pas zomer 2022 terug is op het niveau van voor de coronacrisis.

Het debat in de Tweede Kamer is vanaf 11.00 uur live te volgen via Nos.nl en NPO Politiek