Enquête: koning heeft meerwaarde in tijden van crisis

In deze tijden van crisis weten veel Nederlanders het optreden van koning Willem-Alexander te waarderen, blijkt uit de jaarlijkse Koningsdag-enquête, uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos in opdracht van de NOS.

Het rapportcijfer dat de koning dit jaar krijgt (7,7) is het hoogste cijfer van zijn hele ambtsperiode. Acht op de tien Nederlanders zijn tevreden met de manier waarop Willem-Alexander de afgelopen jaren heeft geregeerd.

Ruim driekwart heeft vertrouwen in Willem-Alexander als koning. Hij wordt getypeerd als menselijk, betrokken en meelevend. Minder te spreken is men over zijn salaris, ietwat stijve houding en geërfde titel. Toch vinden zes op de tien Nederlanders dat de traditie van troonopvolging moet blijven voortbestaan.

De populariteit van koningin Máxima (rapportcijfer 8) is al een aantal jaren stabiel. Ruim acht op de tien zijn (zeer) tevreden met de manier waarop zij haar rol als koningin vervult.

55-plussers geven gemiddeld hogere cijfers dan jongeren (18-35 jaar).

Meerwaarde in tijden van crisis

De tv-rede van de koning, vorige maand over de coronacrisis, kan op waardering rekenen van de meeste Nederlanders. Veel burgers vinden het belangrijk dat de koning het volk toespreekt in tijden van crisis. Ook waarderen zij het dat de koning sprak over het tegengaan van eenzaamheid. 67 procent van de bevolking vindt dat de koning en het koningshuis een meerwaarde hebben in tijden van crisis.

Daarnaast vinden dit jaar meer mensen het belangrijk dat de koning zichtbaar is op televisie en sociale media. Meer dan de helft vindt de koning professioneel overkomen in zijn media-optredens, veel meer dan voorheen.

Dat Koningsdag is afgelast vanwege de coronacrisis vinden de meeste Nederlanders niet meer dan logisch. Een kwart denkt iets extra's te doen om de dag toch nog een beetje te vieren: bijvoorbeeld door te toosten op de koning, het Wilhelmus te zingen, of te koken en spelletjes te spelen met hun partner, familie of huisgenoten.

Steun voor de monarchie

De steun voor de monarchie is nog steeds groot onder Nederlanders. Bijna driekwart wil dat de monarchie blijft, een significante stijging ten opzichte van het aantal vorig jaar (68 procent). Een kleine groep, 15 procent, ziet liever dat Nederland een republiek wordt. Vooral onder jongeren is die groep groot: een op de vijf jongeren wil een republiek. Toch is ook onder jongeren de steun voor de monarchie iets toegenomen.

Net als vorig jaar is de steun voor het koningshuis onder CDA- en VVD-aanhangers het grootst en onder FvD- en PVV-stemmers het laagst. GroenLinks-stemmers zijn een stuk kritischer ten aanzien van de monarchie dan vorig jaar.

Voorstanders van de monarchie vinden het belangrijk dat het koningshuis verantwoording aflegt over de eigen kosten. Sowieso willen ze meer openheid over de kosten van de monarchie. Vooral FvD- en PVV-stemmers maken zich daar zorgen over.

Meer dan de helft van de Nederlanders vindt dat de koning zijn eigen mening mag uitspreken in het openbaar, ook als het gaat om politiek gevoelige kwesties. Ruim een derde is het daar niet mee eens. Als koning draagt hij zijn eigen mening in principe niet uit. Een steeds grotere groep Nederland heeft er vrede mee dat de koning geen rol meer speelt bij de formatie van het kabinet.

Net als voorgaande jaren vinden de meeste Nederlanders het goed dat de prinsessen zoveel mogelijk uit de schijnwerpers worden gehouden. Zo vinden zeven op de tien dat Amalia nog te jong is om officieel in het openbaar te treden en dat ze ongestoord moet kunnen genieten van haar jeugd.