RIVM: komende week moeten we effect coronamaatregelen gaan zien
De komende week gaan we zien wat het effect is van de maatregelen die genomen zijn om de uitbraak van het coronavirus in te dammen. Dat zegt Jacco Wallinga, die bij het RIVM verantwoordelijk is voor het uitrekenen van de scenario's. "Het wordt heel spannend."
"We denken nu al een eerste effect te zien van de maatregelen. Dat geeft heel goede hoop. Maar we moeten dat deze week écht gaan zien. Dan wordt alles een stuk scherper en gaan we ook zien of we het gaan redden", aldus de modelleur van het RIVM.
Wallinga baseert zich in zijn analyse vooral op het aantal ziekenhuisopnames. Doordat er minder wordt getest, zegt het aantal besmettingen hem niet meer zoveel.
Maar bij ziekenhuisopnames duurt het even voordat het effect in de cijfers zichtbaar is. Mensen raken besmet, worden ziek, bellen de huisarts en gaan dan pas naar het ziekenhuis. Al met al duurt dat ongeveer twee weken.
Verdubbeling
Daardoor kan het RIVM nu pas analyseren wat de eerste effecten zijn van de maatregel - stop met handen schudden - die twee weken geleden op 9 maart is genomen. "Het virus heeft zich heel snel in Nederland verspreid. Elke drie à vier dagen vond er een verdubbeling van het aantal besmettingen plaats", concludeert Wallinga.
Op 9 maart leek daar verandering in te komen. "Voor die datum besmette een persoon gemiddeld ongeveer twee andere personen. Ongeveer na die periode zien we het afnemen richting het besmetten van één andere persoon." Toch is Wallinga nog heel voorzichtig. "We proberen te kijken of die conclusie statistisch hard genoeg is. Daarvan zijn we nog niet zeker, maar we zien wel dat er een afvlakking aan zit te komen."
Volgens Wallinga kan het effect ook worden verklaard doordat de voorjaarsvakantie op 9 maart was afgelopen en carnaval voorbij was. Het effect van de grote maatregel - het advies om thuis te gaan werken en het schrappen van grote bijeenkomsten - van 12 maart zal pas over een paar dagen zichtbaar zijn.
IC-bedden
Het meest knellende punt is het aantal beschikbare intensivecarebedden in Nederland. Zijn dat er genoeg om alle patiënten aan te kunnen? In een somber scenario zal het aantal patiënten op de IC volgens Wallinga snel stijgen en oplopen naar 2500 eind mei.
Op dit moment zijn er in heel Nederland 575 bedden voor coronapatiënten beschikbaar op de intensive care, maar dat wordt de komende tijd uitgebreid naar 1000 bedden. In een crisisfase kan het totaal op 1500 komen, maar dan moeten er nog wel 500 beademingsapparaten worden gevonden. En dan zijn er dus nog altijd 1000 bedden te weinig.
Het aantal coronapatiënten op de IC op 22 maart:
Wallinga verwacht dat in het meest positieve scenario er begin april 1000 mensen met corona op de intensive care zullen liggen, en het aantal daarna langzaam zal afnemen. "Met de huidige cijfers is onduidelijk welk scenario het gaat worden", aldus de modelleur. "Dat we nu een afvlakking zien geeft meer aanleiding om in het milde scenario te geloven. Maar daar moeten we heel voorzichtig mee zijn."
Een van de onzekerheden is het aantal dagen dat iemand met het coronavirus op de intensive care blijft liggen. Het RIVM gaat nu uit van tien dagen. Mocht dat gemiddeld langer zijn, dan zal het aantal coronapatiënten dat tegelijk op de IC ligt hoger zijn, en de piek ook hoger liggen.
Italië
Hoe het kan dat er in Italië nog geen afvlakking te zien is, terwijl de eerste maatregelen daar eind februari en begin maart genomen zijn, kan Wallinga niet zeggen. "In Italië had je al een afbuiging moeten zien, maar die zie je inderdaad nog niet. Ik weet niet wat de verklaring daarvoor is."
Dat het aantal doden in Nederland sinds de uitbraak van het virus in eerste instantie gelijk opgaat met het aantal doden in Italië sinds de uitbraak daar, vindt Wallinga te verklaren. Dat gaat volgens hem veranderen als het effect van de maatregelen hier zichtbaar is. "We hebben er vertrouwen in dat de maatregelen effect hebben. Hoe groot dat is, dat weet ik nog niet."