Corona goed voor de luchtkwaliteit; effect op klimaat nog beperkt
Eén van de weinige lichtpuntjes van de coronamaatregelen is dat ze de luchtkwaliteit ten goede komen. Op satellietbeelden en in metingen aan het aardoppervlak in China en Italië is dat duidelijk zichtbaar. Voor het klimaat maakt het echter nog weinig uit, zeggen experts tegen de NOS.
Door de afname van het verkeer en de bedrijvigheid daalde de uitstoot van vervuilende stoffen in China en Italië flink. In China is sinds eind januari de hoeveelheid stikstofdioxide in de lucht gemiddeld 35 procent minder geworden. In sommige steden liep dit op tot ruim 50 procent.
Ook in het dichtbevolkte Noord-Italië zijn de gevolgen goed te zien. In de afgelopen vier à vijf weken is de hoeveelheid stikstofdioxide er gehalveerd, vertelt Richard Engelen van de Europese Copernicus Atmosfeerdienst. "Sinds half februari zien we in Noord-Italië de concentratie van stikstofdioxide per week met 10 procent dalen. Dat betekent dat de lucht die mensen inademen dus echt schoner is geworden."
Situatie in Nederland
Ook voor Nederland wordt een afname van de luchtvervuiling verwacht die vanuit de ruimte zichtbaar zal zijn. Wel is het belangrijk om de invloed van het weer eruit te filteren, zegt Pieternel Levelt van het KNMI en de TU Delft. Zij is betrokken bij het Nederlandse satellietinstrument Tropomi, dat over de hele wereld de luchtkwaliteit meet.
"Weersomstandigheden kunnen het beeld behoorlijk beïnvloeden. Veranderingen in temperatuur, windrichting en windsterkte kunnen de hoeveelheid luchtverontreinigende stoffen vermeerderen of juist verminderen. Daarom valt pas over enkele weken iets te zeggen over de situatie in Nederland."
Gevolgen thuiswerken voor klimaat
Wat betreft het klimaat leveren de coronamaatregelen in Nederland nog niet veel op. Veel mensen werken thuis, waardoor de thermostaat op het werk lager kan. Maar in huis blijft dan wel de verwarming aan. Die effecten zijn nagenoeg tegen elkaar weg te strepen. Ook het stilleggen van de horeca zal weinig effect hebben op het nationale energieverbruik.
Dat er minder verkeer is, zal merkbaar zijn, maar dat zijn vooralsnog kleine getallen. De afname van de luchtvaart zet waarschijnlijk meer zoden aan de dijk, maar dat wordt niet meegeteld bij de nationale uitstoot. Pas als ook de zware industrie minder zou moeten gaan produceren, zal het effect substantieel worden, verwacht Pieter Boot van het Planbureau voor de Leefomgeving.
Als een bedrijf als Tata Steel veel minder produceert, zal het zeker schelen. Maar dan nog is de vraag hoe lang dit effect blijft. "Pas als dit voor de zware industrie lange tijd aanhoudt, zal dat gevolgen hebben", zegt Boot. "We zien dat al wel in Duitsland en Frankrijk, daar scheelt het megatonnen uitstoot van CO2. In Nederland is het effect van de warme winter op de uitstoot vooralsnog groter dan van corona."
Urgenda-doelstelling
Een derde van alle uitstoot in Nederland komt van de industrie. Alle andere sectoren produceren minder broeikasgassen. Ook voor het zogenoemde Urgenda-doel, 25 procent minder uitstoot eind dit jaar, zullen coronamaatregelen daarom nog niet veel bijdragen, denkt Boot.
"Uit onze laatste raming blijkt dat Nederland 9 tot 11 megaton te weinig reduceert om de Urgendadoelstelling te kunnen halen. De warme winter scheelt waarschijnlijk 1,5 megaton door minder stoken en een kapotte kolencentrale op de Maasvlakte zorgt voor nog een megaton minder uitstoot. Maar zelfs een kwart minder auto's op de weg gedurende een maand, scheelt nog niet eens één megaton."
Ook Pieternel Levelt denkt dat de gevolgen voor het klimaat door corona bescheiden zullen zijn. "Maar het is bijzonder dat we nu vanuit de ruimte zien dat het daadwerkelijk effect heeft om sectoren minder uit te laten stoten. En dat we kunnen meten hoe groot dat effect is."