Poolse president tekent omstreden wet bestraffing rechters

De Poolse president Duda heeft zijn handtekening gezet onder een omstreden wet die de macht van de politiek over de rechterlijke macht nog verder vergroot. De wet stelt de regering in staat rechters te straffen of te ontslaan als hun uitspraken schadelijk zijn voor het gezag. De politiek beoordeelt zelf of het handelen van de rechter binnen de geaccepteerde marges blijft of niet.

De Europese Unie en mensenrechtenorganisaties hebben eerder stevige kritiek geuit op het wetsvoorstel. De Poolse regering respecteert niet langer de scheiding der machten, zei onder meer Frans Timmermans als lid van de Europese Commissie. Ook onder Polen zelf is veel verzet tegen de wet.

Eerder ging het door de rechts-populistische regeringspartij PiS gedomineerde parlement al akkoord met de nieuwe aanpak van rechters. De regering wil er niet alleen rechters mee corrigeren die zich kritisch uitlaten over het bestuur, maar ook diegenen die hardop twijfelen aan de bekwaamheid van andere rechters of rechtbanken. De sancties variëren van boetes en demotie tot ontslag.

Onafhankelijke rechterlijke macht steeds verder ingeperkt

De regeringspartij PiS (Recht en Rechtvaardigheid) heeft de afgelopen jaren een reeks hervormingen van de rechterlijke macht doorgevoerd. Die zijn er allemaal op gericht de greep van de politiek op de rechters te versterken.

PiS-voorman Jaroslaw Kaczynski is zelf in het verleden vaak gestruikeld over rechtbanken die zijn politieke voornemens blokkeerden door te verklaren dat ze tegen de grondwet ingaan. Kaczynski rechtvaardigt zijn gerechtelijke hervormingen door erop te wijzen dat veel rechters nog bij de voormalige communistische elite horen.

Het Europees Hof van Justitie heeft Polen eind vorig jaar gewaarschuwd. Ook loopt er een zogeheten artikel-7-procedure tegen het land vanwege het schenden van Europese basiswaarden. Polen kan in het uiterste geval zijn stemrecht binnen de EU verliezen.