Protest Iran houdt aan: 'Ik sterf liever dan dat ik word gearresteerd'

• Lennard Swolfs

  redacteur Buitenland

"Ik kan niet gewoon toekijken hoe onschuldige mensen sterven", zegt een 28-jarige accountant. "Het is onze taak om iets te doen", vult haar vriendin, een fotografe van 27, aan. De vriendinnen wonen in de Teheran en gingen de afgelopen dagen de straat op om te demonstreren. Uit angst voor het regime willen ze niet met hun naam op deze site.

De protesten begonnen dit weekend toen de autoriteiten het neerhalen van de Oekraïense Boeing alsnog toegaven. Ze noemden het een 'menselijke fout'. Dat schoot veel burgers in het verkeerde keelgat, ze willen dat het regime aftreedt. "Ik was bij de protesten aanwezig om mijn medeleven te tonen aan de families van de slachtoffers", zegt de oudste van de twee vrouwen. "Maar ook om mijn haat en woede aan het regime te laten zien, omdat ze ons hebben voorgelogen."

Alleen praten via WhatsApp

Onder de demonstranten zijn veel studenten. De 28-jarige Babak Khorramdin studeert aan de Universiteit van Teheran, waar hij vanmiddag nog bij een protest aanwezig was. "Het regime verkondigt alleen maar leugens. Ze doen alsof we domme schapen zijn die niets weten."

Babak Khorramdin is een zelfgekozen naam, een verwijzing naar een Perzische vrijheidsstrijder uit Azerbeidzjan. De student is bang voor de autoriteiten. Net zoals de twee vriendinnen wil Babak alleen met de NOS praten via WhatsApp-berichten. Bellen is uitgesloten. "Ik ben bang dat ik word afgeluisterd en dat ze me oppakken", zegt hij.

Angst blijft

Hoe strijdvaardig de demonstranten ook lijken, de angst blijft. "Natuurlijk ben ik bang", zegt de accountant. "Ik heb de laatste dagen veel gewapende soldaten gezien en ik weet dat ze niet bang zijn om mensen te vermoorden. Ze kennen geen schaamte." Ook zegt ze dat ze nog liever op straat sterft dan dat ze wordt gevangengenomen. "Als ze je opsluiten, heb je geen idee waar je terechtkomt en wat ze met je zullen doen."

Babak vertelt dat er onder de studenten ook angst heerst, maar dat het ze niet tegenhoudt. "Studenten zijn moedig en gaan ondanks het gevaar toch de straat op." Wel zegt hij extra oplettend te zijn. "Het is nooit makkelijk geweest om vrijuit te praten, maar nu moeten we extra oppassen met wat we zeggen en tegen wie."

Rol van vrouwen

Wat opvalt is dat veel vrouwen meedoen aan de protesten. "De rol van vrouwen is erg belangrijk", zegt de accountant. "In de Iraanse samenleving zijn mannen dominant. Met onze deelname willen we laten zien dat we dat beu zijn en gelijke rechten willen. We willen een eind maken aan die seksuele discriminatie."

"Het islamitische regime heeft altijd geprobeerd om vrouwen te controleren", voegt haar vriendin daaraan toe. "We zijn net zo hoog geschoold als mannen, maar worden niet gelijk behandeld."

Volgens Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr is het niet voor het eerst dat er veel vrouwen bij de protesten aanwezig zijn. "Vrouwen vormen een belangrijk onderdeel van de Iraanse samenleving en zijn daarom erg gemotiveerd. Ook durven ze steeds meer."

Iran-deskundige Carolien Omidi voegt daaraan toe dat het ook te maken heeft met wie er demonstreren. "We zien nu dat het vooral studenten zijn die de straat op gaan", legt ze uit. "En het aantal vrouwelijke studenten is hoger dan het aantal mannelijke."

Toekomst

Babak Khorramdin voorspelt dat de protesten voorlopig niet zullen ophouden. "Misschien lijkt het alsof er weinig mensen op straat zijn, maar de onvrede blijft en ligt dieper dan de recente leugens van het regime."

Ook de twee vriendinnen lijken vastbesloten om te blijven protesteren zolang het nodig is. "Ik wil in mijn eigen land blijven wonen en het is mijn plicht om via deze weg aan de toekomst te werken", aldus de fotograaf.