Debat opvangtoeslag: emotie op de tribune, felle Kamer en toezeggingen Snel

Honderden ouders moeten zo snel mogelijk, het liefst nog voor Kerstmis, een schadevergoeding krijgen. Dat zei staatssecretaris Snel (D66) in een Kamerdebat over kinderopvangtoeslagfraude, waarbij de emoties op de publieke tribune soms hoog opliepen. "Er zijn volgens mij nog nooit zoveel zakdoekjes doorgegeven hier", zei SP-Kamerlid Leijten.

Op de tribune zaten vele tientallen mensen die ten onrechte zijn beschuldigd van fraude met toeslagen voor kinderopvang. Ze moesten soms tienduizenden euro's terugbetalen terwijl nooit is aangetoond dat ze fraude hebben gepleegd. Sommigen raakten hun huis kwijt, verloren hun baan of kregen relatieproblemen.

Snels positie kwam er vandaag niet door in gevaar. Een motie van wantrouwen van de SP kreeg alleen de steun van PvdA, PVV, Denk, Partij voor de Dieren, 50Plus en het onafhankelijke Kamerlid Van Kooten-Arissen, wat bij lange na niet genoeg was voor een meerderheid.

Geen garanties

Het debat ging vaak over de schadevergoeding voor de gedupeerden. Een commissie onder leiding van oud-minister Donner concludeerde half november dat honderden ouders recht hebben op terugbetaling en schadevergoeding. Snel wil dat daar voor de feestdagen werk van wordt gemaakt, maar omdat het om individuele gevallen gaat, kon hij geen garanties geven over de termijn.

Een van de gedupeerden was Roger, het werd hem op een gegeven moment te veel:

In de pauze van het debat ging Snel in gesprek met een aantal ouders. Daaruit bleek volgens de staatssecretaris van Financiën dat het belangrijkste is dat er erkenning komt. "U is iets aangedaan", zei de staatssecretaris tegen de gedupeerden. "De overheid heeft hier een grens opgezocht en is daaroverheen gegaan."

Ook Kamerleden waren kritisch op Snel, die verantwoordelijk is voor de Belastingdienst. CDA'er Omtzigt, die al jaren bezig is met dit dossier, vroeg zich af of dit soort kwesties voortaan veel sneller kunnen worden opgelost. "Maar ik wil nu eerst dat de compensatie voor alle ouders wordt geregeld."

Wrang grapje

En dan gaat het niet alleen over de honderden gedupeerden uit het het zogenoemde 'CAF 11 dossier', waar het vandaag over ging. De commissie-Donner is namelijk bezig met een tweede onderzoek naar duizenden vergelijkbare gevallen.

D66-staatssecretaris Snel stelde in het debat dat deze mensen recht hebben op dezelfde compensatie en schadevergoeding. Hij verwacht hier aan het eind van het jaar mee aan de slag te kunnen.

Overigens werd er ook gelachen in de zaal. Dat gebeurde toen Snel onbedoeld een "wrang grapje" maakte over de Belastingtelefoon:

"Hoe kan het dat de overheid mensen vermorzelt?", vroeg ChristenUnie-Kamerlid Bruins. "Hier is iets fundamenteel mis in onze samenleving." Hij zei te snappen dat de politiek jaren geleden heeft opgeroepen tot meer fraudebestrijding door de fiscus. Maar dat is volgens hem geen reden om zó streng te doen.

De staatssecretaris zei de zaak hoog op te nemen omdat de strikte fraudewerkwijze bij de Belastingdienst onderdeel van het beleid was. "Hier is geen sprake van een paar ambtenaren die ouders aan het pesten waren", stelde hij. "Het was juist beleid dat tot in de top werd ondersteund."

In het debat ging het ook over de informatievoorziening. Omtzigt hekelde dat hij documenten over de kwestie niet heeft gekregen van de staatssecretaris, terwijl RTL Nieuws en Trouw de stukken wel boven water kregen. "Hier staat een getergd Kamerlid. Ik heb vraag na vraag na vraag gesteld. Ik had dit debat een half jaar geleden willen hebben."

Wantrouwen

SP-Kamerlid Leijten, een van de aanjagers van dit debat, zei aan het begin dat Snel wat haar betreft echt moet handelen. "Goedmaken kan niet, maar ik wil dat de staatssecretaris in één keer schoon schip maakt. Anders hebben we een groot probleem."

Snel zegde in het debat toe dat ouders zoveel mogelijk zullen worden geholpen zonder dat ze naar de rechter hoeven, dat er ruimhartig wordt gekeken naar genoegdoening voor de gedupeerden, dat er een apart telefoonnummer komt voor gedupeerden en dat twee onafhankelijke 'raadspersonen' op zoek gaan naar misstanden bij de Belastingdienst.

Voor Leijten was dat niet genoeg, want aan het eind diende de SP een motie van wantrouwen in tegen de staatssecretaris. Een ruime Kamermeerderheid ging daar dus niet in mee.

De staatssecretaris voelde er ook niets voor om zelf op te stappen. "Daarmee komt de oplossing voor de ouders geen stap dichterbij." Hij zei door te willen met het oplossen van de problemen bij de Belastingdienst en het regelen van de schadevergoedingen voor ouders.

Snel benadrukte dat hij het een pittig debat vond. "Het was ook niet de bedoeling om er een prettig debat van te maken. Wat ouders is overkomen is heel erg. Het is pijnlijk, ook voor mij."