PFAS-norm fors verhoogd, oplossing voor veel bouwprojecten

Het kabinet wil de zogenoemde PFAS-norm fors verhogen om de bouw vlot te trekken. De norm wordt verachtvoudigd naar 0,8 microgram per kilo grond, bevestigen bronnen in Den Haag.

Ingewijden denken dat driekwart van de bouwwerkzaamheden die nu stilliggen weer door kan. Het is de bedoeling dat het kabinetsbesluit morgen officieel naar buiten komt.

Sinds oktober geldt er een scherpe norm voor PFAS, een verzamelnaam voor chemische stoffen die schadelijk en vervuilend zijn. Als er meer dan 0,1 microgram PFAS per kilo bouwgrond in de bodem zit, mag er geen grond worden verplaatst.

Meer dan 85 procent van de geteste grond zit boven die strenge norm. Daardoor kregen bouwbedrijven, baggeraars en grondverzetsbedrijven er last van en kwamen veel projecten stil te liggen.

De actiegroep Grond in Verzet noemt de maatregel van het kabinet een mooi begin. "Maar of het genoeg is, weet ik nog niet", zegt woordvoerder Klaas Kooiker. "Dat hangt af van de voorwaarden die aan de norm van 0,8 zitten. Dit had een maand eerder gemoeten."

RIVM

Het kabinet heeft besloten de norm te verhogen na onderzoek van het RIVM. De nieuwe norm is tijdelijk, en bedoeld om het bouw- en baggerwerk weer vlot te trekken.

Het was een spoedopdracht voor het RIVM: in een paar weken tijd zijn 1100 metingen geanalyseerd die provincies en gemeenten door het hele land hadden gedaan. Daarbij is gekeken naar plekken waar de bodem niet heel erg vervuild is, dus wat representatief is voor de rest van Nederland.

Volgend jaar gaat het RIVM zelf op 100 locaties in Nederland meten, en dan komt het instituut met een definitieve waarde. Naar verwachting is dat rond de zomer volgend jaar.

In de coalitie klinkt opluchting omdat de norm nu omhoog gaat, maar ook gemor. Sommigen vinden dat het te lang heeft geduurd voordat minister Van Veldhoven (Milieu en Wonen) de strenge norm weer aanpaste. De bouw heeft daar te lang last van gehad, menen zij.

'Aan de strenge kant'

Jacob de Boer, hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, vindt de nieuwe norm nog altijd aan de strenge kant. "In Noord Holland zaten de metingen een stuk hoger", zegt hij. Die provincie heeft de waarde inmiddels opgerekt naar 1,5. Op basis van 100 metingen in de provincie bleek dat overal minimaal die hoeveelheid PFAS in de grond zat.

"Maar een norm van 1 microgram was blijkbaar niet haalbaar", zegt De Boer. Mogelijk heeft dat te maken met richtlijnen van de Europese voedsel- en warenautoriteit, die waarschijnlijk strengere normen hanteert voor hoeveel PFAS er veilig in een lichaam mag zitten. Die nieuwe normen worden ook binnenkort bekend.

De Boer schat in dat de nieuwe norm de bouw- en baggerwerkzaamheden wel weer op gang kan brengen. "Het geeft lucht, maar we moeten het in combinatie zien met andere maatregelen. Het is belangrijk dat er bijvoorbeeld slibdepots beschikbaar zijn voor grond die boven die norm zit".

In deze video legt NOS op 3 uit hoe chemicaliën zand in de Nederlandse bouwmachines strooien:

Bedrijven die zich bezighouden met het verplaatsen van grond of hiervan afhankelijk zijn, zeggen inmiddels voor een miljard euro aan schade te hebben geleden. Verschillende werkgeversorganisaties bereiden daarover een claim voor bij de overheid. Werkgevers vrezen dat de PFAS-crisis in de bouw voor het einde van het jaar zo'n 6000 banen heeft gekost.

Niet alleen werkgevers in de bouw maar ook milieuwetenschappers zijn het erover eens dat de economische schade die op dit moment wordt geleden niet in verhouding staat tot de volksgezondheidsrisico's. De grens van 0,1 microgram werd door deskundigen "hysterisch" genoemd.