Strengere eisen aan cosmetische zorg

• Rinke van den Brink

  Redacteur gezondheidszorg

Het Zorginstituut Nederland (ZIN) heeft de kwaliteitseisen voor cosmetische zorg aangescherpt. Dat is gebeurd nadat de Nederlandse Vereniging voor Cosmetische Geneeskunde, huisartsen en de wetenschappelijke verenigingen van plastisch chirurgen, kaakchirurgen, kno-artsen, oogartsen en dermatologen er samen niet uitgekomen waren.

Het ZIN heeft een kwaliteitskader opgesteld met eisen waaraan de zorg en de zorgverleners moeten voldoen. Daarbij worden drie soorten cosmetische ingrepen onderscheiden: eenvoudige, middelzware en complexe. Het kwaliteitskader legt landelijke afspraken vast over wat veilige en kwalitatief goede cosmetische zorg is en wat de organisatorische randvoorwaarden daarvoor zijn.

Na het mislukken van twee jaar overleg tussen alle betrokken partijen kreeg het ZIN in 2017 van toenmalig minister Schippers van VWS opdracht met een oplossing te komen. Die is nodig omdat steeds meer mensen een cosmetische ingreep ondergaan.

Complex

Bij laag complexe cosmetische zorg gaat het om kleine kortdurende ingrepen waarbij geen anesthesie nodig is of uitsluitend lokaal. Medische risico's zijn daarbij laag. Fillers en botoxinjecties zijn voorbeelden van dergelijke eenvoudige ingrepen.

Midden complexe ingrepen verschillen alleen van laag complexe doordat het medische risico wat hoger is. Denk bijvoorbeeld aan littekencorrecties, bovenste ooglidcorrecties en sommige vormen van genitale chirurgie.

Bij hoog complexe ingrepen gaat het om grote, langdurige operaties waarbij lokale anesthesie, sedatie of algehele anesthesie nodig is. Bij sedatie wordt het bewustzijn van de patiënt verlaagd. Onder de grote cosmetische ingrepen vallen bijvoorbeeld buikwandcorrecties, borst- en bilvergrotingen en uitgebreide huidcorrecties bij mensen die sterk zijn afgevallen.

Zorgen

De Federatie Medisch Specialisten (FMS) reageert namens alle betrokken wetenschappelijke verenigingen positief op het feit dat er een kwaliteitskader is. "Dat is een grote stap voorwaarts", zegt Huib Cense, vice-voorzitter van de FMS en maag-darm-chirurg in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. "Het kwaliteitskader biedt een vrij duidelijke afbakening van wanneer wie onder welke omstandigheden bepaalde cosmetische operaties mag uitvoeren."

Voor de lichte complexe cosmetische zorg is alles nu wel goed geregeld, zegt Cense. "Maar voor de middel complexe en vooral de complexe ingrepen is het allemaal minder duidelijk. En dat is zorgelijk."

In zijn ogen is de kwestie eigenlijk simpel: "Als je je artsdiploma hebt dan ben je bevoegd om ingrepen te verrichten, maar dan moet je nog wel aantonen dat je bekwaam bent. Dat doe je door opleidingen te volgen en praktijkervaring op te doen. Ik ben opgeleid tot arts, vervolgens tot medisch specialist en chirurg. Daarna heb ik nog een extra opleiding maag-darm-operaties gedaan."

Voorbehouden

Zo moet het volgens de wetenschappelijke verenigingen ook voor de middel complexe en complexe cosmetische ingrepen.

Cense: "Op voorstel van het ZIN komt er een stuurgroep die de kwaliteitseisen verder gaat formuleren. Onze insteek gaat zijn dat complexe ingrepen voorbehouden moeten blijven aan medisch specialisten die een grondige vervolgopleiding hebben gehad en ook nog een opleiding specifiek gericht op dit soort operaties."

Middel complexe ingrepen zouden gedaan kunnen worden door cosmetisch artsen mits die de juiste vervolgopleiding doen.