CO2-uitstoot komende jaren flink omlaag, maar niet genoeg om doelen te halen
Het klimaatbeleid krijgt steeds meer vorm, maar is nog altijd onvoldoende om de doelen te halen. Dat blijkt uit twee verschillende publicaties van onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
In het Energieakkoord en het recent gesloten Klimaatakkoord zijn volgens de onderzoekers goede doelen geformuleerd, maar de uitvoering van de bijbehorende maatregelen blijkt moeilijker dan gedacht.
Aan de ene kant zijn er successen geboekt, met het besluit om de kolencentrales te sluiten als meest opvallende maatregel. Aan de andere kant zijn er tegenvallers, die ertoe leiden dat de klimaatdoelen voor 2020 en voor 2030 niet worden gehaald.
Voor het kabinet is vooral een domper dat het doel van het recent gesloten Klimaatakkoord waarschijnlijk niet wordt gehaald. De maatregelen leiden naar verwachting in 2030 tot een CO2-uitstoot die 43 tot 48 procent lager is dan in 1990. Volgens het Klimaatakkoord moet dat 49 procent zijn.
Het Planbureau wijst daarbij op onvoorziene ontwikkelingen. Zo wordt verwacht dat de uitstoot door aardgas zal toenemen, vanwege een verwachte lagere aardgasprijs en stijgt de verkoop van grotere, onzuinige auto's (SUV's) meer dan verwacht. "Er is dus meer nodig om het doel van 49 procent te halen", stelt het Planbureau.
Tegelijk is 2030 nog ver weg, en zullen ook toekomstige kabinetten het klimaatbeleid nog kunnen aanscherpen.
Veel lastiger te halen is het doel voor 2020. Volgens het Urgenda-vonnis moet de CO2-uitstoot in Nederland volgend jaar 25 procent lager zijn dan in 1990. Vorig jaar was dit nog maar 15 procent. Daar is bijna dertig jaar over gedaan.
De onderzoekers denken dat het volgend jaar 23 procent kan zijn, maar de onzekerheden zijn erg groot. Als het tegenzit, wordt het 19 procent. De rechter in het Urgenda-vonnis heeft al laten weten geen onzekerheidsmarge te accepteren.
Onderzoeker Pieter Boot van het Planbureau: "De bandbreedte maakt het ingewikkeld". Bij een strenge winter zal er bijvoorbeeld meer gestookt worden, waardoor de uitstoot ook toeneemt. En ook de elektriciteitsprijzen hebben invloed. Boot denkt dat de kans op tegenvallers groter is dan die op meevallers. "Dus dat is zorgwekkend voor de regering."
Ook andere doelen, zoals het Europese doel van 14 procent duurzame energie in 2020 en het energiebesparingsdoel (van 100 petajoule) worden niet gehaald.
Dat de praktijk om de goede doelstellingen te halen weerbarstig blijkt, moet tot nadenken stemmen, staat in het rapport. "De lessen hieruit voor het Klimaatakkoord zijn evident: er zijn voortvarende, doortastende en concrete uitwerkingen nodig om de afgesproken ambities voor 2030 te realiseren."
"Spectaculair"
Aan de andere kant gebeurt er al wel heel veel, staat in het rapport. De rol van fossiele energie, zoals steenkool en gas, wordt de komende jaren veel kleiner. Dat is het geval zowel bij de opwekking van elektriciteit als bij de verwarming van huizen en gebouwen en het gebruik van energie in de land- en tuinbouw.
Nederland is bovendien na ruim 50 jaar zijn positie als grote exporteur van aardgas kwijt. Ook neemt de opwekking van duurzame energie "spectaculair" toe. In de komende jaren wordt het aandeel van hernieuwbaar opgewekte elektriciteit mogelijk tweederde van de totale Nederlandse elektriciteitsproductie.
Het rapport gaat ook in op de rol van biomassa, waar de afgelopen tijd veel discussie over is. Pieter Boot van het Planbureau voor de Leefomgeving benadrukt dat de inzet van biomassa over een paar jaar niet meer door de overheid gestimuleerd wordt.
"Die is heel erg tijdelijk", zegt hij. "Het gebeurt alleen omdat acht jaar geleden gedacht werd dat dit de goedkoopste manier was om het aandeel hernieuwbare energie op te voeren. Verder was het terugdringen van CO2-uitstoot toen niet de belangrijkste overweging. Het draaide voornamelijk om het aandeel hernieuwbare energie, dat omhoog moest."
