Wat zijn de plannen voor Noord-Syrië na het vertrek van de VS?
De Verenigde Staten willen zich definitief terugtrekken uit het noordoosten van Syrië. Het land laat daarmee de Koerdische strijders in de regio vallen. President Trump plande al eerder een vertrek uit de regio. Toen kwam het er niet van door hevig protest uit de eigen rangen. Nu lijkt het wel door te gaan.
Met het besluit vindt er een flinke verschuiving plaats in van het Amerikaanse beleid in de regio. In 2014 leidden de VS nog de aanval op terreurgroep Islamitische Staat in Syrië. Met luchtaanvallen bemoeide toenmalig president Barack Obama zich met het conflict. In de herfst van 2015 trokken er Amerikaanse grondtroepen naar Syrië. Speciale eenheden moesten Koerdische strijders adviseren en trainen.
De door Koerden gedomineerde Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) werden de meest betrouwbare bondgenoot van de VS in de strijd tegen IS. Nu de Koerden het gebied onder controle hebben, laat de VS hen aan hun lot over.
Het is de derde keer dat president Trump met dit plan op de proppen komt. Eerder zag hij hier toch van af na hevig protest uit het Pentagon en bij bondgenoten in Europa en het Midden-Oosten. Ook dit keer gaat het plan in tegen aanbevelingen van zijn topadviseurs. Toch lijkt hij het vertrek dit keer door te zetten.
Turkije
"Voor de Turkse president Erdogan is de terugtrekking van de Amerikanen een langgekoesterde wens die uitkomt", vertelt correspondent Lucas Waagmeester. "Met de verklaring van het Amerikaanse Witte Huis in handen krijgt Turkije nu namelijk de vrije hand in Noord-Syrië." Een kans die president Erdogan wil benutten om het gebied in Noord-Syrië - in zijn woorden - veiliger te maken voor Turkije.
De zone zou volgens de plannen van president Erdogan een diepte van 30 kilometer krijgen:
Dat 'veiliger' maken van Noord-Syrië draait voor de Turken om een groep; de Koerdische Militie YPG, die op zijn beurt een deel uitmaakt van de Syrische Democratische Strijdkrachten. Volgens de Turken is de YPG de Syrische tak van de PKK, een Koerdische terreurorganisatie die al jaren actief is in Turkije.
De Turkse regering wil nu de YPG uit Noord-Syrië verdrijven en een zogenoemde veilige zone creëren. In die veilige zone willen de Turken vervolgens huizen bouwen. "Erdogan hoopt op die manier de juiste omstandigheden te creëren om de 2 tot 3 miljoen Syrische vluchtelingen die nu nog in Turkije verblijven, terug te sturen naar Noord-Syrië", vertelt Waagmeester.
Vrees
De terugtrekking van de Amerikanen en de aangekondigde Turkse operatie veroorzaken internationaal onrust. De vrees is groot dat de Turken met deze operatie het wankele evenwicht dat nu bestaat in Noord-Syrië zullen verstoren.
"IS-elementen zijn nog altijd aanwezig in het gebied. Nu worden die onderdrukt door de Amerikaanse aanwezigheid en Koerdische strijders. Maar dat wordt nu allemaal opgeschud'', legt correspondent Lucas Waagmeester uit. "De Koerden hebben al gezegd dat een strijd tegen de Turken ten koste zal gaan van de controle op IS. Dus dat wordt een probleem."
Daar bovenop komt de problematiek rondom de duizenden IS-strijders die samen met hun gezinnen in Noord-Syrië worden vastgehouden. Onder hen zijn ook veel buitenlanders die bijvoorbeeld uit West-Europa komen. Amerika heeft de betreffende landen meerdere keren verzocht om hun strijders terug te halen, maar dat werd geweigerd.
De VS weigert nu nog langer de kosten voor deze kampen voor hun rekening te nemen. "Het Witte Huis zegt dat Turkije nu verantwoordelijk is voor die gevangen IS-strijders en hun gezinnen. Dat ingewikkelde dossier haalt Turkije zich nu ook op de hals."
