'Rutte moet zich met chaos Belastingdienst bemoeien'

• Barbara Terlingen en Wilma Borgman

  redacteuren Politiek

Premier Rutte moet zich persoonlijk met de chaos bij de Belastingdienst gaan bemoeien, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Voor het Kamerlid, dat al twee jaar aan de bel trekt over het onrechtmatig stopzetten van toeslagen aan burgers, is de maat vol.

"De Belastingdienst heeft vijf keer met 130 door rood gereden, en niemand roept ze terug", aldus Omtzigt. Dat uitgerekend de Belastingdienst zich als overheidsdienst niet aan de wet houdt, noemt hij "onbestaanbaar" en "heel slecht voor het aanzien van de politiek".

Volgens Omtzigt is het onwil dat staatssecretaris Snel (D66, Financiën) niet alle informatie op tafel legt (zet je geluid even aan):

"Tegen ambtenaren die de wet hebben overtreden, wordt maar niet opgetreden. Burgers die al maanden wachten op schadevergoedingen worden niet goed geholpen. Van de verantwoordelijke bewindsman krijgen we al maanden geen antwoorden. Het wordt tijd dat de top van het kabinet in actie komt en beseft hoe belangrijk een goed functionerende dienst in een rechtsstaat is."

Laks

Omtzigt doet zijn uitspraken tegen de NOS een dag nadat staatssecretaris Snel had erkend dat het aantal gezinnen dat door de problemen met de toeslagen getroffen is mogelijk veel groter is dan gedacht.

Omtzigt spreekt van onwil van de staatssecretaris om alle informatie op tafel te leggen. Snel zoekt volgens Omtzigt niet uit wat er aan de hand is. "Totale laksheid" noemt het CDA-Kamerlid het. Het draait volgens hem op een "crisis in de rechtsstaat" uit als het kabinet nu de problemen niet gaat oplossen.

De problemen bij de toeslagen kwamen aan het licht toen Trouw en RTL erover berichtten. Ze hadden bewijzen dat de Belastingdienst ten onrechte toeslagen aan honderden ouders had stopgezet.

Omtzigt: "Samen met deze media en de SP hebben we keer op keer vragen gesteld. Er kwamen keer op keer geen antwoorden. De Ombudsman, de Hoge Raad, de Raad van State, ze adviseerden de dienst allemaal om te stoppen met de terugvorderingen bij ouders en met de rechtszaken. Maar dat gebeurde niet. Hierdoor zijn honderden mensen in gigantische problemen gekomen. Het is ongekend. Afgelopen donderdag zei de staatssecretaris nog dat er geen signalen waren dat het probleem breder speelt dan bij de Eindhovense kinderopvang. Gisteren moest hij erkennen dat dat wel degelijk het geval kan zijn."

Het zichtbaar getergde CDA-Kamerlid maakt een rekensom. "Er zijn 170 zogeheten CAF-zaken. Dat wil zeggen dat er bij 170 instanties voor opvang onderzoeken zijn. De Eindhovense zaak is er maar één. Het probleem zal dus veel en veel groter zijn. Mogelijk gaat het om duizenden gedupeerden."

Ook hoogleraar fiscaal recht Hans Gribnau van de Universiteit Leiden en Tilburg University denkt dat het probleem wel eens veel groter kan zijn dan nu bekend. "Onbegrijpelijk wat hier gebeurt. Dat er bij een belastingdienst een keer iets mis gaat kan voorkomen. Maar we hebben het hier niet over een incident bij één ambtenaar. Dit is blijkbaar beleid. Er is intern over overlegd, er zijn onderling instructies gewisseld. Kafkaiaans".

Gribnau verklaart de gang van zaken vanuit eerdere fraudezaken. "Na de fraude met uitkeringen die ten onrechte aan Bulgaren werden uitgekeerd heeft de politiek -ook de Tweede Kamer- om meer oplettendheid gevraagd. Het lijkt alsof dat compleet is doorgeslagen. Met als gevolg dat onschuldige burgers willens en wetens als fraudeurs zijn behandeld. Men is bij de Belastingdienst aldoor maar in die crimefighters-houding gebleven. Dit is echt ongekend en heel ernstig."

'Grote, complexe en hardnekkige problemen'

Net als in het debat vorige week, erkent staatssecretaris Snel de problemen. Hij laat via een woordvoerder weten dat de problemen van de dienst "groot, complex en hardnekkig zijn". De vernieuwing van de Belastingdienst is volgens Snel een zaak "van de lange adem".

Snel erkent ook vandaag dat er fouten zijn gemaakt maar wijst op de nu lopende onderzoeken van de Auditdienst van het Rijk en een commissie onder leiding van Piet Hein Donner en Jetta Klijnsma.

Als deze onderzoeken niets opleveren, sluit Omtzigt een parlementaire enquête naar de gang van zaken niet uit.

Politiek verslaggever Wilma Borgman ziet de uitspraken van Omtzigt als een politiek signaal richting de premier en de coalitie. Het Kamerlid van coalitiepartij CDA is gefrustreerd omdat er niets gebeurt en vindt het kennelijk tijd om politiek op te schalen, aldus Borgman. "Dat een Kamerlid van de coalitie deze uitspraken doet is opmerkelijk. Deze zaak is zo groot, het gaat politiek niet meer alleen om de staatssecretaris maar ook om de premier."