Kort geding AIVD tegen Volkskrant-journalist om 'staatsgeheimen'

De AIVD spant een kort geding aan vanwege "tien woorden" in het nog te verschijnen boek van Volkskrant-journalist Huib Modderkolk. Volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst kunnen die woorden een bron in gevaar brengen. De dienst dreigt ook aangifte te doen tegen Modderkolk persoonlijk.

Dat boek, Het is oorlog, maar niemand die het ziet, gaat over digitale spionage en verschijnt eind augustus. De landsadvocaat had Modderkolk tot vanmiddag 14.00 uur de tijd gegeven om de tekst aan te passen, maar inmiddels heeft de AIVD al besloten tot het kort geding.

Modderkolk had eerder al laten weten de door de AIVD gewenste wijzigingen niet te zullen doorvoeren. "Het gaat om redelijk fundamentele, cruciale woorden waardoor er niets van de beschreven operatie overeind blijft, zonder dat zij goed duidelijk kunnen maken waarom dit mensen in gevaar brengt."

De journalist wordt in zijn besluit gesteund door hoofdredacteur Philippe Remarque van de Volkskrant, die vooral de mogelijk aangifte tegen de journalist "een onnodige forse stap" noemt. "Als het een poging is ons onder druk te zetten, dan is die niet geslaagd."

Journalist Modderkolk twitterde eerder vanmiddag dat de landsadvocaat namens de AIVD van hem een publicatieverbod over juridische stappen van de dienst heeft geëist. Ook schrijft hij: "Tevens verzoekt de AIVD om - nu alvast - gedaagden te verbieden mededelingen te doen aan derden omtrent alle informatie over dit proces."

Conceptversie

Een paar weken geleden legde Modderkolk (36) de conceptversie van zijn boek al voor aan de AIVD, juist om te voorkomen dat het mensen in gevaar zou kunnen brengen. Op verzoek van de veiligheidsdienst paste hij een paar zinnen aan, maar hij ging niet mee in alle verzoeken, deels omdat een geheime operatie waarover hij schrijft, al is afgerond.

"Een aantal argumenten van de AIVD waren overtuigend", zegt Modderkolk. "Maar als ik nog meer informatie moet weghalen komt de geloofwaardigheid van het boek in het gedrang. Dat betekent dat er vrij weinig overblijft van wat ik over een bepaalde operatie kan schrijven. Bovendien zie ik niet hoe mensen door deze informatie alsnog in gevaar kunnen komen."

Volgens een woordvoerder van de AIVD gaat het om "enkele woorden" in het boek van Modderkolk. "Als hij die woorden niet wil weghalen en blijft volhouden dat hij het boek zo wil publiceren, zijn we helaas genoodzaakt om een gerechtelijke procedure te beginnen, omdat het publiceren van staatsgeheimen verboden is."

Gedwongen

Modderkolk kreeg twee weken geleden al een door directeur-generaal Dick Schoof ondertekende brief van de AIVD, waarin de veiligheidsdienst zei gedwongen te zijn aangifte te doen als hij de tekst niet zou aanpassen. Volgens die brief gaat het om "namen van medewerkers, bronnen, operatienamen en andere informatie die de geheimhouding van bronnen mogelijk bedreigt".

Ook een aangifte tegen de journalist zelf is volgens die brief een mogelijkheid, "wegens (uw voornemen tot) schending en openbaarmaking van staatsgeheime informatie". Het is dan aan het Openbaar Ministerie om te onderzoeken of Modderkolk strafbare feiten heeft gepleegd en of hij daarvoor moet worden vervolgd.