Warm, warmer, warmst: dinsdag en woensdag flinke pieken in temperatuur

• Erika de Joode

  redacteur Online

Het is 21 juni, de langste dag van het jaar en het begin van de astronomische zomer. Die komt meteen goed uit de startblokken, want de komende dagen loopt de temperatuur snel op. Op veel plaatsen in het land wordt na het weekend de tropische grens van 30 graden bereikt.

"Dat komt mede door hele warme lucht die op een aantal kilometer hoogte onze kant op komt", vertelt NOS-weervrouw Willemijn Hoebert. Daar komt de zon dan nog bij, legt ze uit. "De instraling van de zon op de aarde heeft ook al snel effect. Dus eigenlijk helpt de warme lucht de zon een handje. Daardoor kan de temperatuur flink pieken 's middags."

Vooral mensen in het zuiden en zuidoosten van Nederland krijgen dinsdag en woensdag waarschijnlijk te maken met temperaturen van meer dan 35 graden. De kans op een hittegolf is daar het grootst, denkt Hoebert. Daarvoor moet het vijf dagen achter elkaar meer dan 25 graden zijn, waarvan drie dagen tropisch warm: 30 graden of hoger. In het noordwesten van het land wordt het iets minder warm, door wind van zee.

Ook in de nachten wordt het zweten volgende week, met minimumtemperaturen van gemiddeld 19 graden. Bij gezondheidsorganisatie RIVM en weerinstituut KNMI houden ze dit soort verwachtingen goed in de gaten, want bij aanhoudende warmte kunnen zij besluiten om het Nationaal Hitteplan in werking stellen. In hun afweging nemen ze ook mee hoe de wind staat en of het 's nachts afkoelt.

Het hitteplan is eigenlijk niets meer dan een attendering, legt een woordvoerder van het RIVM uit. Er gaan waarschuwingen uit naar allerlei organisaties die werken met kwetsbare groepen, zoals verzorgingshuizen en ziekenhuizen. Die kunnen dan op tijd maatregelen nemen, bijvoorbeeld door ouderen aan te moedigen om vaker water te drinken of luchtige kleding aan te trekken. Of het plan volgende week in werking wordt gesteld, is nu nog onzeker.

Hoe bijzonder is het eigenlijk, zulke hoge temperaturen in juni? Volgens NOS-weervrouw Hoebert gaan we dit weertype vaker zien. "Het past in de trend van een opwarmend klimaat." In de afgelopen eeuw kwamen tropische temperaturen natuurlijk ook wel voor, maar nooit zo vaak als in de afgelopen jaren.

Van 1900 tot 2000 werd het in totaal 23 keer warmer dan 35 graden, blijkt uit gegevens van Weerplaza. Sinds 2012 is dat ieder jaar wel ergens in het land het geval. De warmste temperatuur ooit in Nederland - tenminste, sinds de vroegste metingen van 1901 - werd wel in de vorige eeuw gemeten. In augustus 1944 piekte de thermometer in het Gelderse Warnsveld op 38,6 graden.

Waarschijnlijk wordt het aan het einde van volgende week langzaam weer wat koeler, hoewel Amerikaanse en Europese weermodellen elkaar daarin tegenspreken. "In de Amerikaanse modellen blijft de hitte tot en met volgend weekend aanhouden, in de Europese variant wordt het juist vanaf donderdag minder heet", vertelt Hoebert. "Die modellen hebben andere uitgangswaarden. Het weer is zo complex en hangt van zo veel factoren af. Als je er net iets anders instopt, krijg je een andere uitkomst."

Maar dat het warm wordt, staat in ieder geval vast. Sommige scholen hebben al tropenroosters ingesteld en ook enkele bedrijven werken met een aangepast rooster.

In de aircobranche - ventilatoren en airco's waren tijdens de hittegolven vorig jaar niet aan te slepen - is nog geen echte verkooppiek te zien, zegt een woordvoerder van de Branchevereniging Luchtbehandeling & Koudetechniek (NVKL). Wel is de verkoop van airco's de afgelopen twee jaar al verdubbeld. "Maar dat komt waarschijnlijk niet alleen door de warmte, maar ook door een toegenomen behoefte aan comfort."