De opkomst van Vlaams Belang in België: 'De mensen zijn het beu'

• Bijou van der Borst

  redacteur Bureau Brussel

"We zijn geen racisten, maar de mensen zijn het beu", zegt een dame op terras van een wielercafé. "Wij als Belg hebben veel minder voordelen dan iemand vreemd die hier in België komt wonen. Wij betalen belastingen tot en met en zij krijgen alle voordelen." De man naast haar knikt instemmend: "We hebben hier allemaal op Vlaams Belang gestemd."

Het uiterst rechtse Vlaams Belang is het gesprek van de dag op de grote markt van Geraardsbergen, op zo'n 40 kilometer van Brussel. Bij de landelijke verkiezingen eind mei haalde de partij in Vlaanderen meer dan 18 procent van de stemmen, tegenover zes procent in 2014. Die stijging maakt hen niet alleen de tweede partij in Vlaanderen, maar zelfs in heel België.

Verpaupering

In Geraardsbergen haalde Vlaams Belang 27 procent van de stemmen. Uitspreken dat je op Vlaams Belang hebt gestemd, is hier geen taboe. "De armoede is de laatste jaren zo gestegen", zegt een vrouw van middelbare leeftijd. "We moeten ons bij wijze van spreken dubbel plooien. Er zijn mensen die de schoolfacturen niet meer kunnen betalen."

De verpaupering is ook in het straatbeeld goed zichtbaar. Horecazaken rondom de markt trekken nog publiek, maar de zijstraten zijn verlaten. Een computerzaak, kantoorwinkel en een kousenwinkel: drie panden op rij zijn leeg en gesloten.

Bekijk hier de reportage die correspondent Sander van Hoorn maakte in Geraardsbergen:

Dat mensen in deze regio bang zijn voor de toekomst, merkt ook Ilse Malfroot. Zij is uitbaatster van frituur 'De Dikke Boulet' (Vlaams voor gehaktbal), en stelde zich namens Vlaams Belang verkiesbaar. "Als je rondkijkt op straat, zie je de vervreemding. Je ziet de anderstaligheid", zegt zij. "De mensen krijgen schrik."

Op de drukke doorgaande weg voor de deur van de de frituur klinkt regelmatig het getoeter van auto's en vrachtwagens. Malfroot zwaait vriendelijk naar de bestuurders. Haar bekendheid in de frituur heeft haar aan stemmen geholpen, denkt ze. Binnenkort verruilt Malfroot de frituurpan voor een zetel in het Vlaams Parlement.

Niet aan de macht

Hoewel haar partij dus de tweede werd in België, ziet het er niet naar uit dat ze ook uitgenodigd zal worden om mee te regeren. In België bestaat al decennialang een zogeheten cordon sanitaire, een overeenkomst van andere partijen om niet met het Vlaams Belang samen te werken.

Maar door de flinke opmars van de partij, wordt nu getwijfeld aan de houdbaarheid van dat cordon. 'Breekt het of breekt het niet', is de discussie op het terras in Geraardsbergen. "Ik vrees ervoor hoor", zucht de dame van middelbare leeftijd. "Ik denk dat we weer aan de kant worden geschoven. Voor de zoveelste keer." Zelf zou het liever anders zien. "Ze moeten luisteren naar de kiezer. Laat ze een keer meeregeren en dan zien we wel wat het geeft."

Dat vindt ook een grijze man voor café Sapphire, ook op de markt. Volgens hem moet het cordon een keer breken. "Is het niet deze keer, dan wel na de volgende verkiezingen. Traditionele partijen zitten daar op een fauteuil met een glas campagne. Die denken dat alles zal zijn zoals vroeger, maar dat is niet zo. De volgende verkiezingen zal het Vlaams Belang er nog een stoot stemmen bij krijgen." Andere gasten op het terras knikken instemmend.