Twintigers stellen meer uit en 'dat kan grote gevolgen hebben'

Twintigers beginnen steeds later aan de mijlpalen die bij hun levensfase horen, meldt het CBS. Ze kopen minder snel een huis, krijgen later een partner en zijn ouder als ze aan kinderen beginnen. Het is een ontwikkeling die grote maatschappelijke gevolgen kan hebben, zegt demograaf Aart Liefbroer.

Jongvolwassenen zeggen zelf dat ze zich vooral zorgen maken over hun financiële situatie, vanwege hun studieschuld of hogere huurprijzen. Tegelijkertijd zeggen ze dat zijzelf en hun generatiegenoten hoge eisen stellen aan een baan, huis of partner.

"Alle beslissingen die we maken, voelen levensbepalend", zegt de 26-jarige Rosa Surachno, die zelf ook nog alleen woont, studeert en een druk sociaal leven heeft. In haar boek Generatie EI beschrijft ze de mentaliteit van haar generatie. Die voelen de druk om alles uit hun leven te halen en vinden het volgens haar daardoor moeilijker om keuzes te maken.

Uitstel van de stap naar volwassenheid

Doordat twintigers langer studeren, stellen ze veel keuzes uit, ziet ook Liefbroer, die werkzaam is bij het demografisch instituut NIDI. Dat komt volgens hem onder meer doordat jongvolwassenen meer gesteld zijn op hun vrijheid. Ze willen reizen, leuke dingen doen en zich vooral niet te snel binden.

Ook Stella Vrijmoed (27) heeft liever bijbaantjes en voldoende tijd voor leuke dingen dan een vast contract. In podcast De Dag legt ze uit waarom:

Tegelijkertijd zien ze zich gedwongen de "stap naar volwassenheid" uit te stellen vanwege hun financiële situatie. "Veel zekerheden zijn veranderd", zegt onderzoeker Tanja Traag van het CBS, dat cijfers uit 2008 vergeleek met die van vorig jaar. Vooral de leeftijd waarop twintigers een vast contract krijgen, is verschoven.

Daar komt bij dat het veel moeilijker is om een huis te kopen, vanwege de strengere hypotheekregels en hogere huizenprijzen. Door bijvoorbeeld de invoering van het sociale leenstelsel zijn twintigers er de afgelopen tien jaar financieel op achteruit gegaan. Sinds het afschaffen van de studiebeurs gaan jongeren bijvoorbeeld minder snel op kamers.

Door hun financiële situatie kunnen ze zich soms dus ook gewoon niet binden, zegt demograaf Liefbroer. Ze vinden minder snel een partner en settelen zich daardoor soms helemaal niet meer. Uit onderzoek blijkt volgens de demograaf dat mensen zonder vaste partner op de lange termijn gemiddeld minder gelukkig en minder gezond zijn.

Daarnaast kunnen de twintigers van nu ook een knauw krijgen doordat ze later een vast contract of een koophuis hebben. Liefbroer: "Ze zijn opgevoed met het idee dat de wereld aan hun voeten ligt en ze die alleen nog maar hoeven te veroveren. Als dat door de economische situatie niet lukt, kan dat een gevoel van falen geven. Dat is psychologisch gezien natuurlijk niet heel erg gezond."

Weinig aandacht voor jongeren

In andere Europese landen zijn soortgelijke trends zichtbaar, zegt CBS-onderzoeker Traag. "In alle landen om ons heen krijgen vrouwen later kinderen en gaan jongeren later uit huis." Maar er zijn zeker ook verschillen. "In Scandinavische landen is het socialezekerheidsstelsel zo ingericht dat jongvolwassenen makkelijker op eigen benen kunnen gaan staan."

Demograaf Liefbroer vindt dat er ook in Nederland meer aandacht zou moeten zijn voor de situatie van jongeren. "We zijn heel druk bezig met de pensioenleeftijd. Dat is ook belangrijk, maar is er minder aandacht voor de situatie van jongeren. De twintigers zijn eigenlijk een beetje de verliezers van de economische crisis en de nasleep daarvan."