Europese leiders streven naar 'regeerakkoord' op top in Roemenië
De Europese regeringsleiders komen vandaag bijeen in de Roemeense stad Sibiu, waar ze gaan proberen een soort Europees regeerakkoord te schrijven. Daarin komt te staan waar de nieuwe Europese Commissie zich mee bezig moet gaan houden. Het is de bedoeling dat de regeringsleiders in juni de definitieve tekst vaststellen.
In het verleden kozen voorzitters van de Commissie zelf hun hoofdpunten. Maar vijf jaar geleden gaven de Europese leiders voor het eerst een prioriteitenlijst mee aan de ploeg van Jean-Claude Juncker. Lidstaten hebben de afgelopen dagen lijvige stukken geschreven waarin ze hun wensen verwoorden. Ook Nederland legt een aantal documenten op tafel in Sibiu.
Zo wil Nederland dat er meer aandacht komt voor het klimaat. De klimaatdoelstellingen moeten worden aangescherpt en daar is meer politieke aandacht voor nodig. Premier Rutte denkt aan een speciale Eurocommissaris die zich met het klimaat gaat bezig houden. Hij of zij moet ook vice-voorzitter worden en bij alle discussies zitten.
Eendracht uitstralen
Ook moet er meer aandacht komen voor veiligheid, terrorismebestrijding en migratie, als het aan Nederland ligt. En het kabinet wil graag dat de Europese Unie minder met veto's gaat werken in het buitenlands beleid. Het vorige 'regeerakkoord' telde uiteindelijk zeven bladzijden.
Er wordt in Roemenië niet alleen gesproken over de wensen van de lidstaten, maar er wordt ook een zogenoemde Verklaring van Sibiu aangenomen. Daarin beloven de regeringsleiders dat ze 'samen' blijven. Een soort hernieuwing van de toezeggingen om eendracht uit te stralen. Aanvankelijk zou zo'n verklaring er niet komen, maar volgens diplomaten wilde vooral de Roemeense president Johannis een document dat na afloop van de vergadering, in de stad waar hij jarenlang burgemeester is geweest, ondertekend kon worden.
Brexit taboe
Eén woord is taboe in de besprekingen: brexit. Het is een informele bijeenkomst, zonder de Britten, en de regeringsleiders vinden dat de brexitdiscussie te lang de agenda heeft gedomineerd. Het moet vooral gaan over de toekomst. "A brexit-free summit", noemde een diplomaat het vooraf.
Formeel hebben de leiders het dus vooral over de inhoud, maar in de wandelgangen gaat het ook over de poppetjes, oftewel: wie moet de nieuwe Europese Commissie gaan leiden? Is Mark Rutte echt niet beschikbaar, zoals hij steevast zegt, en hoe zit het met de politieke toekomst van de vertrekkende Duitse bondskanselier Merkel?
En wat wil de Franse president Macron? De komende tijd zijn er vier belangrijke functies in Brussel te verdelen, want er is niet alleen een opvolger voor commissievoorzitter Juncker nodig. Ook de Europese Raad zoekt een nieuwe voorzitter als vervanger van de Pool Donald Tusk, en het Europees Parlement kiest deze zomer een nieuwe voorzitter. Dan is er nog de Europese Centrale Bank, waar een nieuwe topman of topvrouw moet worden benoemd als de Italiaan Mario Draghi eind dit jaar afscheid neemt.
Om de discussie in goede banen te leiden en om het initiatief te houden, zal voorzitter Tusk van de Raad aankondigen dat er net na de Europese verkiezingen, waarschijnlijk op woensdag 29 mei, een extra EU-top wordt gehouden. Daar stellen de regeringsleiders formeel vast hoe ze de benoeming van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie gaan regelen.
Ze wachten daarmee tot na de verkiezingen omdat het nieuwe parlement ook een stem heeft in wie die nieuwe voorzitter wordt. Op dit moment toeren verschillende kandidaten (de zogenoemde 'Spitzenkandidaten'), onder wie de Nederlandse Europarlementariër Eickhout (GroenLinks) en Eurocommissaris Timmermans, door de Unie om zich als kandidaat-voorzitter voor de Europese Commissie te presenteren.
Het Europees Parlement wil alleen instemmen met een nieuwe voorzitter als die Spitzenkandidat is geweest. De grootste kanshebber voor het voorzitterschap is overigens de Duitser Manfred Weber, omdat de Europese christendemocratische fractie na de verkiezingen waarschijnlijk de grootste wordt.
