Atoombesluit Iran: EU reageert bezorgd, Rusland en China wijzen naar VS

Europese landen hebben bezorgd gereageerd op het dreigement van Iran om meer uranium te gaan verrijken. "Wij roepen Iran op om zich te houden aan het atoomakkoord en geen escalerende stappen te nemen", zegt een woordvoerder van de Britse premier May. Ook uit Parijs en Berlijn klinken bezorgde geluiden.

China en Rusland slaan een andere toon aan. Deze landen geven de VS de schuld van het Iraanse besluit, omdat president Trump zich precies een jaar geleden terugtrok uit het atoomakkoord. Sindsdien gelden er weer Amerikaanse sancties tegen Iran en tegen bedrijven die met Iran zakendoen.

Vliegdekschip

"President Poetin heeft herhaaldelijk gewaarschuwd voor de gevolgen van ondoordachte stappen aangaande Iran en daarvan zien we nu de consequenties", zegt een woordvoerder van de Russische regering. Volgens Moskou kon Iran niet anders dan het atoomakkoord deels opzeggen, omdat de economische voordelen van het akkoord verloren zijn gegaan.

Ook de Chinese regering zegt dat de VS de spanning rond het atoomakkoord heeft laten oplopen. Daarbij verwijst Peking ook naar het Amerikaanse besluit, eerder deze week, om een vliegdekschip en bommenwerpers naar het Midden-Oosten te sturen vanwege een Iraanse dreiging. China roept alle partijen op tot terughoudendheid, om escalatie te voorkomen.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Mohammad Javad Zarif, was vandaag in Moskou voor overleg met zijn Russische ambtgenoot Lavrov. Zij vinden dat de Europese landen de gevolgen van de Amerikaanse sancties moeten verlichten.

'Miljarden dollars'

Het atoomakkoord werd in 2015 gesloten door Iran, de VS, Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Rusland en China. De Iraanse regering beloofde het nucleaire programma stil te leggen in ruil voor een einde aan de westerse sancties. Internationale inspecteurs mochten toezien op de naleving van de afspraken en concludeerden dat Iran zich eraan hield.

Maar een jaar geleden trok president Trump zich terug. "Deze rampzalige overeenkomst gaf Iran miljarden dollars", zei hij. "Als we niets doen, beschikt 's werelds belangrijkste sponsor van terrorisme over de gevaarlijkste wapens die er zijn." Iran heeft altijd gezegd dat het atoomprogramma alleen bedoeld was voor energieopwekking.

De Iraanse minister Zarif zei in Moskou dat Iran in de huidige omstandigheden het volste recht heeft om delen van het akkoord op te zeggen, maar benadrukte dat dat besluit nog ongedaan kan worden gemaakt. "Als Europese landen hun verplichtingen nakomen, kunnen we garanderen dat het akkoord blijft voortbestaan", zei Zarif.

Betaalsysteem

Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland hebben in januari een betaalsysteem opgezet, Instex genaamd, waarmee Europese bedrijven betalingen aan Iran kunnen doen zonder last te hebben van de Amerikaanse sancties. Het gaat dan om de levering van voedsel, medicijnen en consumentenartikelen.

Oliehandel valt erbuiten en daardoor heeft Iran er nog weinig profijt van. Het land wil daarom dat het Europese betaalsysteem meer mogelijkheden biedt. Door de Amerikaanse sancties krimpt de Iraanse economie weer en Europa moet dat tij keren, vindt Teheran.

Weinig goodwill

Maar de Iraanse dreiging om meer uranium te gaan verrijken lijkt in Europa weinig goodwill te kweken. De Britse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Mark Field, zei in het Lagerhuis dat juist Iran zijn verplichtingen moet nakomen, omdat er anders nieuwe sancties volgen. Wel zei Field naar Iran te willen reizen om de kwestie te bespreken.

Ook de Franse regering zegt dat sancties ter sprake zullen komen als Iran het atoomakkoord niet naleeft. "We willen absoluut dat het akkoord intact blijft", zegt de Franse minister van Defensie, Florence Parly. "Niets zou erger zijn dan dat Iran eruit stapt."

De Duitse regering betreurt de Iraanse aankondiging en roept Teheran op geen agressieve stappen te nemen. Duitsland zal zich aan zijn verplichtingen houden als Iran dat ook doet, zegt een regeringswoordvoerder in Berlijn.