Lerarentekort zwarte scholen nijpend

Scholen waar meer dan driekwart van de leerlingen een niet-westerse migratieachtergrond heeft, hebben vijf keer zoveel last van het lerarentekort als scholen waar minder dan een kwart van de leerlingen een niet-westerse migratieachtergrond heeft. Dat is een van de conclusies uit het rapport De Staat van het Onderwijs.

De onderwijsinspectie maakt zich zorgen over deze ontwikkeling, omdat sommige leerlingen hierdoor minder goed onderwijs dan andere leerlingen kunnen krijgen. Er zou meer aandacht moeten komen om tekorten op deze scholen tegen te gaan.

Online vacatures

De onderwijsinspectie ziet dat scholen met relatief veel leerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond vaker online vacatures plaatsen en dat het ze minder snel lukt om die te vervullen. Dat geldt zowel voor scholen in de landelijke als in de stedelijke gebieden.

Door het lerarentekort moeten deze scholen bij ziekte of uitval van leraren klassen samenvoegen. In noodgevallen wordt ook wel eens een klas naar huis gestuurd. Ook staan op deze scholen vaker onbevoegde docenten voor de klas, wat invloed kan hebben op de leerprestaties van kinderen.

Ook zoeken leraren en ouders elkaar op: hoogopgeleide leraren werken liever op scholen waar ouders met een hoge opleiding hun kinderen naartoe brengen. En leraren met een migratieachtergrond geven vaker les op scholen met een vergelijkbare culturele achtergrond, blijkt uit onderzoek van de onderwijsinspectie.

Dit hoeft niet per se slecht te zijn. Uit onderzoek blijkt dat rolmodellen met een vergelijkbare achtergrond erg belangrijk zijn voor kinderen. Maar, merkt inspecteur-generaal Monique Vogelzang op: "Dat betekent wel dat groepen leerlingen en leraren elkaar minder tegenkomen. De opdracht van het onderwijs is elkaar ontmoeten, dat gebeurt dan minder."

Positieve trend

De onderwijsinspectie ziet ook een positieve ontwikkeling: het gemiddelde niveau van het onderwijs wordt vastgehouden. Leerlingen halen op hogere niveaus diploma's, er is een lagere jeugdwerkloosheid en de aandacht voor burgerschapsonderwijs neemt toe. Tegelijkertijd gaan de prestaties van leerlingen bij de vakken taal en rekenen langzaam achteruit.

In eerdere rapporten waarschuwde de onderwijsinspectie voor de kansenongelijkheid tussen leerlingen. Zo zouden twee even slimme leerlingen niet altijd op hetzelfde niveau terechtkomen. Dat kan bijvoorbeeld afhangen van mondige ouders of vooroordelen over de capaciteiten van deze leerlingen.

Vernieuwende onderwijsconcepten

De onderwijsinspectie besteedt in het rapport ook aandacht aan innovaties in het onderwijs. Het aantal concept- en profielscholen, zoals technasia, is de afgelopen jaren enorm gegroeid.

Volgens de inspectie wordt er niet voldoende gekeken wat het effect is van die speciale onderwijsvormen. "Als je kiest voor zo'n onderwijsvorm, moet je als school wel scherp hebben wat het doel is dat je wil bereiken met een onderwijsconcept."