Veel animo voor nieuw leger van Kosovo, maar Servië is niet blij

Zijn uniform met camouflagepatroon hing al een tijdje in de kast. Maar nu mag Dritero Bajrami (21) het ook echt gaan dragen. Hij is een van de eerste kadetten die zich, zodra de opleiding is afgerond, militair van het leger van Kosovo mag noemen.

"Dit betekent zo veel voor ons," zegt hij terwijl hij over het embleem met de blauw-gele Kosovaarse vlag op de mouw van het uniform strijkt. "Dat we onze vlag op dit uniform kunnen dragen is het beste gevoel van de wereld."

Daarmee is voor de Kosovaren het land een stukje dichterbij het worden van een volwaardige staat gekomen. Op 14 december werd in het parlement in Pristina ingestemd met het vormen van een leger. Een civiele veiligheidsdienst bestond al onder de naam KSF (Kosovo Security Force), die zal in de komende jaren worden omgevormd tot een volwaardige militaire troepenmacht.

In februari begon een rekruteringscampagne. In tv-spotjes werden jonge Kosovaren aangespoord zich aan te melden voor een carrière als militair. Het leger wil van de huidige 2500 personeelsleden in de komende jaren naar ruim 5000 mankrachten groeien.

De rekruteringscampagne werpt zijn vruchten af. Op de dag dat wij de kazerne bezochten stond bij de ingang van de kazerne vlak buiten Pristina een lange rij jonge jongens en meisjes met aanmeldformulieren in de hand. Sinds begin dit jaar zouden er al 7000 aanmeldingen binnen zijn.

Kadet Dritero Bajrami beaamt dat. "Zo'n beetje iedereen van mijn generatie wil in het leger dienen", zegt hij. Die interesse komt volgens hem door de constant militaire aanwezigheid in Kosovo sinds de oorlog. Een NAVO-vredesmissie is er nog steeds. "We zijn opgegroeid met onze straten vol militairen. Daarom willen veel jongeren ook militair worden".

Er moet nog veel gebeuren, te beginnen met oefening en discipline. Op de kazerne drilt de hoogste legercommandant Rrahman Rama marcherende pelotons. Hij schreeuwt de jonge militairen toe vanaf een verhoging. Het marcheren gaat niet synchroon genoeg. Het moet opnieuw.

Vredesmissies

Ondanks dat is Rama is trots op zijn troepen. "Vanaf nu zullen wij onze eigen soevereiniteit, ons eigen land beschermen", zegt hij ferm. Als het aan hem ligt gaat het nieuwe Kosovaarse leger zelfs deelnemen aan vredesmissies in het buitenland. "Wij hebben slechte tijden gekend, toen hadden wij hulp nodig. Die tijd ligt achter ons. Nu willen we iets terug doen".

De KSF werd in 2008 al opgericht, nadat Kosovo eenzijdig de onafhankelijkheid van Servië uitriep. In samenwerking met de NAVO-vredesmissie (KFOR), die sinds de oorlog van 1999 het land beschermt, werd een civiele troepenmacht getraind. Het doel was vanaf het begin om dit uiteindelijk om te vormen tot een leger.

Vanwege de ongewisse status van Kosovo, dat in de VN-Veiligheidsraad nog altijd niet officieel wordt erkend als onafhankelijk land, werd de vorming van een leger steeds uitgesteld. Maar eind vorig jaar vonden Kosovaarse regeringsleiders dat de tijd rijp was.

'Afvallige provincie'

Het was een controversieel besluit. Volgens NAVO-baas Jens Stoltenberg was het niet het goede moment voor zo'n stap omdat de spanningen tussen Servië en Kosovo nog te hoog zijn. Maar vooral Servië was verontwaardigd. Belgrado noemt het nieuwe leger illegaal omdat het de staat Kosovo niet erkent maar ziet als een afvallige provincie van Servië. "Een Kosovaars leger kan maar één doel hebben, dat is Serviërs aan te vallen", zei president Aleksandr Vucic vorige week nog tijdens een persconferentie.

De vrees van de Serviërs heeft ook te maken met het verleden van een aantal hoge militairen. Mensen die tijdens de Kosovo-oorlog met het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK/KLA) tegen het Servische leger streden. Ook de premier, Ramush Haradinaj, en de president van Kosovo, Hasim Thaci, zijn voormalig UCK-strijders.

Rama snapt weinig van de angsten van de Serviërs. "Wij zijn geen bedreiging", zegt hij ferm. "We doen dit voor onszelf, voor ons land. Voor vredesmissies. Het is niet meer dan normaal voor een land om een leger te hebben. Dat is wat we doen".

Kosovo wil dat ook mensen uit de Servische gemeenschap zich aansluiten bij het leger, maar dat ligt zeer gevoelig. Servische regeringsleiders, waaronder de president en de minister van Defensie, hebben Serviërs in Kosovo meermaals opgeroepen dat niet te doen.

Bekijk hieronder de reportage die Mitra Nazar maakte:

Serviërs die het wel aandurven worden in hun eigen gemeenschap als overlopers gezien. Sommigen zijn bedreigd, hun auto's zijn in brand gestoken en hun families onder druk gezet. Geen van hen wilde met ons praten uit angst voor represailles.

Volgens commandant Rama was tot kort geleden vijf procent van het personeel in Kosovo Security Force etnisch Servisch. Maar de spanningen hebben ertoe geleid dat tientallen ontslag hebben genomen. De Serviërs die er nog werken, houden dat geheim voor hun omgeving. "Helaas", zegt Rama. "Maar onze deuren blijven voor ze open. We zijn er voor alle inwoners van Kosovo. We willen een multi-etnisch leger zijn".