Oproep aan paardeneigenaren: 'Breng paarden samen, dan zijn ze blijer'

Veel paarden staan alleen in de wei of stal, terwijl het sociale dieren zijn en ze behoefte hebben aan andere paarden om zich heen. Er zijn eigenaren die dit niet weten, die geen tweede paard kunnen of willen kopen, of geen mensen in de buurt kennen met andere 'alleenstaande' paarden die ze samen kunnen brengen. Vier dierenorganisaties proberen paardeneigenaren zover te krijgen om paarden bij elkaar te brengen.

In de natuur leven ze in kuddes, om van elkaar te leren en voor de veiligheid, stellen de Dierenbescherming, Dier & Recht, de Federatie van Nederlandse Ruitersportcentra (FNRS) en de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS). Ook kunnen ze zo om de beurt de wacht houden. "De meeste mensen hebben het allerbeste met hun paard voor, maar weten niet dat een paard dat alleen staat eenzaam is, of hoe ze twee paarden veilig aan elkaar koppelen."

"Paarden samen zijn, tenzij ze een hekel aan elkaar hebben, aantoonbaar blijer", zegt een FNRS-woordvoerder. "Daarom willen we met de campagne 'Deel je wei, iedereen blij' eigenaren bij elkaar brengen." Hoeveel van de ongeveer 450.000 paarden in Nederland eenzaam zijn, is niet bekend. Maar de Dierenbescherming krijgt hier wekelijks signalen over. "Het is een onderwerp waarover in verhouding tot andere zaken veel gebeld wordt. Het is echt iets waar mensen zich vaak zorgen om maken", zegt een woordvoerder.

Paardengedragswetenschapper Machteld van Dierendonck, die gastonderzoeker is en paarden met gedragsproblemen behandelt bij Diergeneeskunde op Universiteit Utrecht, onderschrijft het probleem en deelt de zorgen. Al sinds de jaren 90 probeert ze te strijden voor het hebben van ruim voldoende sociaal contact voor alle paarden.

"Hoe je ziet dat een paard eenzaam is? Je ziet het als 'ie in z'n eentje staat, dat is evident", zegt zij. Net als andere sociale zoogdieren hebben paarden altijd de behoefte om met andere paarden samen te staan. "Dieren die sociaal zijn, willen ook sociaal contact hebben. Als ze dat hebben, worden ze in hun brein goed beloond."

Bij Stichting De Paardenkamp in Soest wonen paarden van 20 jaar en ouder, zoals Tjerk, Harley en Tequilla. Ze wonen samen en zoeken zelf een maatje op:

Die beloning, afkomstig onder andere vanuit de hippocampus en amygdala, wordt groter naarmate ze meer goed contact hebben. "Het zit vastgebakken in hun brein. Ook paarden die al hun hele leven in hun eentje zijn, hebben die behoefte." Paarden alleen laten staan zonder op zijn minst altijd zicht op een ander paard dicht in de buurt, is dan ook een "ernstige miskenning van de natuur van het dier", zegt Van Dierendonck.

Snuffelen

Bij een flink aantal paardenbedrijven staan paarden in boxen met drie dichte muren en ze kijken uit op een blinde muur. Slecht, zegt Van Dierendonck, die werkt aan een keurmerk waarbij onderdeel is dat paarden altijd minstens één ander paard 24 uur per dag moeten kunnen zien. Wat kan helpen, is als ze aan hun buurman of -vrouw in de stal ernaast kunnen snuffelen. En als de paarden een deel van de dag met z'n allen in de wei staan of in dezelfde ruimte van de manege.

Maar paarden samenbrengen, gaat niet zomaar. Zeker als ze een klein oppervlak met elkaar moeten delen, kan het moeilijkheden opleveren. "Een van de twee paarden kan de ander in een hoek vastzetten. Mensen interpreteren dat vaak als agressie, maar het is eerder stress en onzekerheid." Ook kunnen ze geïrriteerd tegen elkaar doen als ze elkaar niet aardig vinden. "Net mensen."

"Je moet er goed op letten dat de introductie altijd heel geleidelijk gaat." Stapje voor stapje dus, ze in elkaars wei zetten en mest van de een bij de ander brengen, zodat ze aan elkaars geur wennen bijvoorbeeld. "Door middel van reuk kunnen dieren al heel veel van elkaar leren." In de meeste gevallen zijn ze na een week of twee, drie aan elkaar gewend.