Hulpverleners hebben 'religieus analfabetisme', en dat is lastig rond sexting

• Levi van Eck

  redacteur Online

Tienermeisjes met een Marokkaanse achtergrond hebben vaker een negatieve ervaring na sexting dan meisjes van Nederlandse afkomst. Er is in de hulpverlening nog te weinig aandacht voor de achtergrond van de meisjes, stelt Hanan Nhass, onderzoeker van Kennisplatform Integratie & Samenleving. "Het lijkt een blinde vlek voor ze."

19 procent van de Marokkaans-Nederlandse tienermeisjes heeft negatieve ervaringen met sexting. Bij Nederlandse meisjes is dat 14 procent, blijkt uit een eerder onderzoek van Rutgers. Het gaat bijvoorbeeld om 'shame sexting', het zonder toestemming doorsturen van seksueel getinte beelden, zoals naaktfoto's. Het doel is om degene op die beelden aan de schandpaal te nagelen.

Voor Nhass waren de cijfers een reden om te onderzoeken hoe juist de meisjes met een Marokkaanse achtergrond geholpen kunnen worden.

Religieus analfabetisme

Nhass spreekt over 'religieus analfabetisme' bij veel hulpverleners. "Geloof is teruggedrongen tot de privésfeer en veel hulpverleners hebben weinig met het geloof. Soms wordt er een beetje op neergekeken, terwijl het voor die meisjes heel belangrijk is."

Volgens Nhass wordt er door hulpverleners vaak wel geïnformeerd naar het geloof, maar wordt er niet doorgevraagd op hoe belangrijk het geloof is voor zo'n meisje. Ze benadrukt dat juist het schuldgevoel dat deze meisjes met zich meedragen te maken kan hebben met hun geloof. "Ze hebben niet alleen een schuldgevoel naar zichzelf of hun familie, maar ook naar God. Aan dat laatste wordt voorbijgegaan. Als meisjes dat geen plek kunnen geven, blijven ze ermee zitten."

Het inschakelen van een geestelijk verzorger kan een oplossing zijn. "Veel meisjes hebben het gevoel dat God ze niet meer vergeeft, dat ze in de hel terechtkomen. Daar kunnen ze depressief van worden. Als hulpverlener moet je weten dat dit kan spelen bij zo'n meisje."

Jacqueline Kleijer, hulpverlener bij Pretty Woman, is het eens met Nhass. Ook zij vindt dat er meer gekeken moet worden naar levensbeschouwing bij hulpverlening.

"Er valt voor westerse hulpverleners zeker nog veel te winnen", zegt Kleijer. "Als je hulp verleent moet je op hetzelfde niveau zitten als degene voor je. Alleen vanuit je eigen overtuiging kijken, werkt niet. Dan zie je vaak ook niet wat het werkelijke probleem is."

Pretty Woman geeft specialistische hulp aan meisjes die een trauma hebben opgelopen rond relaties en seksualiteit. Kleijer krijgt dus ook regelmatig te maken met shame sexting-slachtoffers. Het gaat er volgens Kleijer om dat je als hulpverlener de juiste woorden gebruikt als je met ouders spreekt van een Marokkaans meisje dat hiermee te maken heeft.

"Als je zegt dat het voor een meisje van 14 heel normaal is dat ze aandacht van jongens wil, kom je er bij de moeder niet meer in. Je kunt beter zeggen: 'U heeft een heel mooie dochter en ik denk dat iedereen dat ziet.' Zo laat je zien dat je de ongerustheid van de moeder serieus neemt."

NOS Stories sprak eerder met slachtoffers van shame sexting. In deze video vertelt een van de slachtoffers wat dat met haar deed:

Praten over seks is dus lastig binnen veel Marokkaanse gezinnen, omdat seks voor het huwelijk beschouwd wordt als een religieuze zonde en dus als schande. Ook Nhass weet dat het een moeilijk onderwerp is. "Het geloof geeft aan dat alles bespreekbaar is, maar wel met bescheidenheid. Veel ouders vinden die combinatie lastig. Daarnaast weten moeders vaak niet hoe ze erover moeten praten, omdat ze er in hun eigen jeugd amper iets over hebben meegekregen."

Toch vindt Nhass het belangrijk dat seksualiteit meer bespreekbaar wordt, want zolang dat niet gebeurt zijn de meisjes veel chantabeler. "De angst dat een foto uitlekt en dat ze vervolgens door de hele familie en de gemeenschap worden veroordeeld is heel groot. Ze zullen dus sneller iets doen om dat te voorkomen."

Verbieden

Het heeft volgens de onderzoeker nog een voordeel als er meer over gesproken wordt. Zo zouden slachtoffers van shame sexting eerder hulp durven vragen. "Ik vind daarom ook niet dat je moet zeggen dat ze niet aan sexting mogen doen. Maar ze moeten zich wel altijd bewust zijn van de eventuele gevolgen."

Jacqueline Kleijer merkt nu vooral dat veel meisjes die een naaktfoto sturen bestempeld worden als dader. "Er wordt gezegd: 'Hoe kun je zo dom zijn?', ze worden uitgescholden voor hoer of slet. Maar je kent het verhaal achter een foto niet. Misschien is ze er wel ingeluisd? Er moet daarom veel meer aan dat pestgedrag gedaan worden, want de focus ligt veel te veel op het slachtoffer. Ook in de hulpverlening. De jongens, maar ook meisjes die de beelden verspreiden, moeten hun verantwoordelijkheid gaan voelen."