Wat is er met Ajax? 'Ze hadden in Florida al oorlog moeten maken'

• Bastiaan Thuijsman

Wat is er aan de hand met Ajax? De Amsterdammers maakten in de eerste seizoenshelft indruk door resultaten te koppelen aan 'voetbal met een lach', maar het lachen is de ploeg inmiddels wel vergaan.

Met name in verdedigend opzicht haalt Ajax na de winterstop bij lange na niet zijn niveau, zo blijkt uit tien tegendoelpunten in twee competitiewedstrijden. Ter vergelijking: in de zeventien duels daarvoor hoefde de ploeg van Erik ten Hag slechts acht treffers te incasseren.

Wat gaat er mis? We legden vijf stellingen voor aan drie insiders: voormalig Ajax-trainer en huidig analist Aad de Mos, biograaf van Johan Cruijff en voormalig chef sport van De Telegraaf Jaap de Groot en NOS-commentator bij Feyenoord-Ajax Jeroen Elshoff.

Jaap de Groot: "Dit is typisch zo'n argument dat opdoemt zodra het niet gaat. Je hebt de schijn tegen als speler. Dit is niet de oorzaak, maar zou een deel van het probleem kunnen zijn. Dat is heel moeilijk te toetsen."

Aad de Mos: "Nee, dat geloof ik niet. Ze hebben allemaal een transfer in hun hoofd zitten, of negentig procent van de spelers, omdat ze jong en kwalitatief goed zijn. Dat heeft er niets mee te maken."

Jeroen Elshoff: "Het is een beetje glazenbolwerk, maar het is niet onlogisch dat jongens van die leeftijd die hele grote bedragen en veranderingen niet in de koude kleren gaat zitten."

"Bij Frenkie de Jong liepen de emoties hoog op in De Kuip. Er is zoveel gebeurd met die gozer deze week, misschien heeft dat hem toch wat gedaan. Je moet hiervoor bijna afgestudeerd psycholoog zijn en dat ben ik niet, maar het zal niet vreemd zijn als dat invloed heeft."

De Mos: "Ja, Ten Hag heeft niet gezien wat zich in Amerika heeft afgespeeld. Daar is iedereen in oefenwedstrijden begonnen met het verwaarlozen van zijn taken. Daar had hij al moeten ingrijpen, maar dat heeft hij niet gedaan. Dat heeft zich vertaald in tien tegengoals in de competitie en nu is het te laat."

"Ze hadden daar veel alerter op moeten zijn en daar al oorlog moeten maken. Topcoaches doen dat van tevoren, die voelen dat, die ruiken dat. Ten Hag rekende er waarschijnlijk op dat het in de competitie wel zou meevallen."

Elshoff: "Tja... toen Ajax op trainingskamp was, heb ik niets anders gelezen dan geweldige verhalen. Bij de een spatten de vonken er vanaf, bij de ander was het beter dan ooit. Zit het dan één keer tegen, dan ligt het aan het trainingskamp. Dat vind ik wat te ver gaan."

De Groot: "Ik kan me niet voorstellen dat dit geen factor is. Je zit met zes uur tijdsverschil, ik weet dat er in Orlando spelers niet konden slapen. Als je terugkomt, heb je hetzelfde en met name topsporters zijn heel gevoelig voor veranderingen."

"Laat ik het zo zeggen: het verwerken van een jetlag zorgt nooit voor een maximale voorbereiding. Fysiek is dat niet te verantwoorden."

De Mos: "Dat speelt ook een hele belangrijke rol, dat zij nooit gewisseld worden, ook als ze slecht spelen. De coach wisselt niet naar wat hij ziet tijdens de wedstrijd. Daardoor wordt hij niet meer serieus genomen."

Elshoff: "Ik vind dat te makkelijk, Tadic heeft in belangrijke wedstrijden laten zien wat hij kan. Hij scoorde bij Benfica, om maar eens een wedstrijd te noemen. En Ziyech blijft toch een man van momenten, die je niet zo snel wisselt."

"Het is ook lastig voor Ten Hag: als hij Ziyech eruit haalt, begint Ziyech te mekkeren. Als hij Van de Beek eruit haalt, wordt Van de Beek boos. Als hij Tadic eruit haalt, begint Tadic te zeuren. Wat dat betreft, kan hij het nooit goed doen en is Ten Hag niet te benijden."

De Groot: "Het is algemeen bekend dat dit speelt, dus is het een factor. Diverse spelers hebben aangegeven dat dit niet prettig voelt. Ik was tegen Feyenoord ook zeer verrast dat Tadic op het veld bleef, daar had je een signaal kunnen afgeven."

"Zelfs Lionel Messi heeft de afgelopen jaren af en toe op de bank gezeten bij Barcelona. Ook hij was boos, maar zo'n reservebeurt voedt wel het gevoel dat er objectief naar een speler wordt gekeken."

Elshoff: "Ja, ik vond het schrikbarend tegen Feyenoord. Voor mij was duidelijk aanwijsbaar dat de automatismen ontbraken met Magallán. Hij zat nog totaal niet op het niveau van Ajax. Misschien heeft hij langer de tijd nodig, wat logisch is."

"Die jongen komt in een totaal ander klimaat, kan niet communiceren met De Ligt, begrijpt nog niet wat van hem gevraagd wordt; dat vond ik toch wel schokkend om te zien. En het is dan toch wel een domino-effect, als de ene steen valt, valt de rest ook."

De Groot: "Dat vind ik het niet onderkennen van het werkelijke probleem: Ajax had heel veel problemen in de persoonlijke duels. Ik vind het heel vervelend om te zeggen omdat ik Lasse Schöne hoog heb zitten, maar als de tegenstander het tempo opvoert en druk zet, is je elftal met hem 'op 6' heel kwetsbaar."

"Ik was ook verbijsterd dat Ten Hag de enige balafpakker op het middenveld, Van de Beek, wisselde voor Sinkgraven, waarvan ook bekend is dat hij niet sterk is in de duels. Van de Beek is een buitengewoon nette sportman, als je die zo ver krijgt dat hij reageert als bij zijn wissel, dan heb je de plank verschrikkelijk misgeslagen."

De Mos: "Nee, dat heeft er niet mee te maken. Hun grote kracht was dat ze met z'n allen de tegenstander aan het afjagen waren, zodat die niet tot voetballen kwam. Dat is er nu helemaal niet meer, dat hebben ze verwaarloosd."

De Groot: "Het verkeerd ingrijpen van Ten Hag. Dat hij het probleem van het gebrek aan duelkracht niet adequaat oploste vanaf de zijlijn, waardoor de defensie alle hoeken van het veld te zien kreeg. Met Ziyech op het middenveld en Sinkgraven voor Van de Beek werd de achilleshiel van het elftal nog verder verzwakt."

"Voor de rest is het een optelsom van stelling 2, 3 en 4. Daarom presteren De Jong en De Ligt op dit moment ook minder, niet vanwege stelling 1, dat is de enige waar ik niet echt mijn vinger op kan leggen."

Elshoff: "Weet je, het is een bekend fenomeen: de herstart is altijd heel lastig, zeker voor clubs die met een hoge klassering de winterstop ingaan. Je moet gewoon de resultaten binnenharken, zoals PSV tegen FC Groningen. Dat is even van levensbelang."

"Je begint eigenlijk helemaal op nul en moet weer in een flow komen. Soms is de gedachte: we zijn goed uit de eerste seizoenshelft gekomen, we pakken het weer op. Maar vaak is die gedachte wat naïef, moet je juist harder werken. Het lijkt er bij Ajax ernstig op dat er wat gemakzucht opgetreden is."