Stemmen in Atlanta, Georgia
NOS NieuwsAangepast

Wat is van belang bij de tussentijdse verkiezingen in de VS?

  • Arjen van der Horst

    Correspondent in de Verenigde Staten

  • Arjen van der Horst

    Correspondent in de Verenigde Staten

De tussentijdse Congresverkiezingen zijn natuurlijk anders dan een presidentsverkiezing waar er maar één winnaar is. Bij tussentijdse verkiezingen zijn er honderden winnaars en verliezers op landelijk en regionaal niveau. We proberen duidelijkheid te scheppen in deze brij aan verkiezingen en aan te geven wat belangrijk is.

Let op de opkomstcijfers

Amerikanen zijn anders dan Nederlanders geen trouwe kiezers. Bij tussentijdse Congresverkiezingen is de opkomst doorgaans dramatisch laag. Vier jaar geleden bracht slechts 36,4% van de kiezers een stem uit. De opkomst is dan ook de doorslaggevende factor. De partij die de meeste kiezers weet op te trommelen, wint de verkiezingen.

Neem een staat als Texas, die steevast beschreven wordt als een Republikeins bolwerk. In 2014 kwam slechts 28% van de Texaanse kiezers opdagen. In Texas is bijna 40% van de bevolking latino, die doorgaans Democratisch stemmen. Als de Democraten de Texaanse latino's naar de stembus weten te lokken, kunnen ze de hele staat Texas blauw kleuren (spoiler alert: de opkomst onder latino's is notoir laag).

Democraten staan meer bekend als thuisblijvers dan Republikeinse kiezers, maar dit keer wijzen alle peilingen erop dat de Democraten supergemotiveerd zijn om te gaan stemmen. Maar het zijn niet alleen Democraten; ook Republikeinse kiezers laten zich gelden.

De Blauwe Muur

De staten Michigan, Wisconsin en Pennsylvania vormden in 2016 de Blauwe Muur, die Hillary Clinton moest beschermen tegen een verkiezingsnederlaag. Clinton was er zo van overtuigd dat ze daar zou winnen, dat ze niet eens campagne voerde in Michigan en Wisconsin. Trump voelde echter goed aan dat hij daar een slag kon slaan en was er vaak te zien.

Trump sloeg de Blue Wall aan diggelen en zijn verrassende winst in Michigan, Wisconsin en Pennsylvania bezorgde hem de verkiezingszege. De verschillen waren echter minimaal. Bij elkaar opgeteld won Trump deze drie staten met slechts 77.744 stemmen verschil.

Het wordt interessant om te zien of de president deze staten weet vast te houden met de Congresverkiezingen. De peilingen wijzen vooralsnog op verlies voor de Republikeinen.

Gouverneursverkiezingen zijn belangrijk

Laten we niet de vele verkiezingen om het gouverneurschap en de staatsparlementen vergeten. De uitslag op staatsniveau kan ook verstrekkende gevolgen hebben voor de landelijke politiek.

In Amerika moeten de Congresdistricten volgens de wet even groot zijn qua bevolkingsaantal. Omdat sommige regio's groeien en andere weer krimpen, worden de kiesdistricten na elke tienjaarlijkse volkstelling aangepast. Het zijn de staatsparlementen en de gouverneurs die deze grenzen intekenen.

De laatste volkstelling was in 2010 en die viel samen met een Republikeinse golf in tal van staten. De Republikeinen grepen dat aan om het kiessysteem in hun voordeel te manipuleren met het omstreden gerrymandering.

De volgende volkstelling is in 2020. Wie bij deze verkiezingen de macht grijpt, heeft grote invloed op de vorming van de kiesdistricten, maar ook bijvoorbeeld op wetgeving die het voor bepaalde groepen kiezers moeilijker maakt om naar de stembus te gaan.

Georgia en Florida

Twee gouverneursverkiezingen zijn bijzonder interessant: Florida en Georgia. In deze twee staten neemt een uiterst linkse, zwarte kandidaat het op tegen een Trumpiaanse Republikein.

Georgia springt in het oog door de pogingen van de Republikeinse kandidaat om grote aantallen burgers, onder wie veel zwarte kiezers, van de kieslijsten te schrappen. Als de Democratische kandidate Stacey Abrams wint, zou ze de eerste zwarte, vrouwelijke gouverneur van Amerika worden.

Florida is altijd interessant, omdat het de belangrijkste swingstate is van de Verenigde Staten. Het is geen toeval dat Trump juist hier veel zijn gezicht laat zien, omdat winst voor de Republikeinen ook hem kan helpen bij zijn herverkiezingscampagne in 2020. In zowel Georgia als Florida is het een nek-aan-nekrace.

Een verkiezing met veel primeurs

De Midterms van 2018 kunnen een verkiezing van vele primeurs worden. Een recordaantal vrouwen doet mee aan deze verkiezingen. Kandidaten uit minderhedengroepen laten zich luid en duidelijk horen. In Vermont kan Christine Hallquist de eerste transgender gouverneur van Amerika worden. Jared Polis kan de eerste gouverneur worden die openlijk homo is.

Veronica Escobar gaat vrijwel zeker haar kiesdistrict winnen in El Paso, Texas. Daarmee wordt ze de eerste latina die namens Texas in het Huis van Afgevaardigden plaatsneemt.

Ilhan Omar en Rashida Tlaib worden waarschijnlijk de eerste moslima's die in het Congres komen. Stacey Abrams kan de eerste vrouwelijke, zwarte gouverneur van Amerika worden. En de kans is groot dat voor het eerst een native American verkozen wordt in het Huis van Afgevaardigden.

De Senaat en de rechterlijke macht

De verkiezingen in een aantal staten gaan bepalen welke partij de macht grijpt in de Senaat. De Republikeinen hebben volgens de peilingen goede kansen om hun meerderheid te behouden of misschien zelfs uit te breiden. Dit heeft vooral te maken met een tiental Democratische senatoren die hun zetels moeten verdedigen in staten die twee jaar geleden naar Trump gingen.

De Republikeinen hechten veel waarde aan het behoud van hun meerderheid in de Senaat. De Grand Old Party heeft zich voorgenomen de gehele rechterlijke macht te hervormen. De partij die zowel de Senaat als het Witte Huis in handen heeft, heeft min of meer vrij spel bij de benoeming van federale rechters. Immers, de president draagt rechters voor en de Senaat keurt ze goed.
De Republikeinen hebben al grote vorderingen gemaakt in hun project, maar als ze de Senaat zouden verliezen, dan komt daar een abrupt einde aan.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl