Ook burgemeester Fons Jacobs moest onderduiken: 'Er is mij nooit iets verteld'

Het nieuws dat de Haarlemse burgemeester Jos Wienen is ondergedoken moet voor Fons Jacobs herkenbaar zijn. Als burgemeester van Helmond overkwam hem in 2010 hetzelfde: plots moest hij zijn woonplaats verlaten wegens ernstige bedreigingen. Over de begeleiding die hij kreeg is hij ontevreden: "Dat was buitengewoon minimaal".

Ondergedoken bestuurders komen de laatste jaren vaker voor, zoals recent in Emmen en Kerkrade. Toen Jacobs het overkwam, was er nog nauwelijks ervaring met dit fenomeen, vertelt hij in podcast De Dag. "We hebben het voor het belangrijkste deel zelf moeten doorstaan."

'Criminelen beter voorbereid dan jij'

Tot op de dag van vandaag weet Jacobs niet waarom hij moest onderduiken. Wel waren er vermoedens dat het samenhing met drugsgeweld in Helmond en buurgemeente Eindhoven. "Er is mij nooit iets verteld", aldus Jacobs.

De CDA' er herinnert zich het moment nog goed: onderweg van Den Haag naar huis kreeg hij een belletje. Er was informatie binnengekomen waaruit bleek dat zijn leven werd bedreigd, zo was de boodschap. Afspraken moest hij direct afzeggen en zijn collega's vertelde hij dat hij ziek was.

Over de fysieke beveiliging is Jacobs te spreken, maar de begeleiding erbij niet. "Het enige advies dat ik kreeg was: ga naar een andere gemeente." Hij sliep de eerste nacht bij zijn dochter, al bleek dat bij nader inzien geen verstandige keuze. "De directe familie is geen veilig heenkomen. Die criminelen zijn beter voorbereid dan jij en weten heus wel waar je kinderen wonen en werken."

Op een gegeven moment werd hem door het ministerie van Binnenlandse Zaken een psycholoog aangeboden, die doorgaans teruggekeerde en mogelijk getraumatiseerde militairen begeleidde. "Die zei na twee sessies al dat het met ons wel goed zat." Later kwam lotgenoot Geert Wilders bij hem op bezoek om zijn ervaringen met beveiliging te delen.

Uiteindelijk zat hij met tussenpozen enkele weken ondergedoken op adressen in België, Turkije en Cyprus. In totaal werd hij negen maanden lang streng beveiligd.

Ingrijpend

Het duurde jaren voordat Jacobs het onderduiken een plek kon geven. "Doordat ik buitengewoon slecht werd geïnformeerd, kostte me dat heel veel moeite. Dat is heel ingrijpend."

Aanvankelijk was Jacobs gemotiveerd om zijn burgemeesterstaken zo veel mogelijk te blijven vervullen. Later ontdekte hij dat wethouders tijdens zijn afwezigheid aandrongen op zijn aftreden, omdat Jacobs niet meer goed functioneerde. Dat ervoer hij als een steek in zijn rug.

Jacobs raadt iedere bestuurder aan zich voor te bereiden op dit scenario. "Het maatschappelijke klimaat is immers veranderd."