'Groeien, groeien, groeien': de andere kant van de Efteling

• Jorn Kompeer

  redacteur Binnenland

Met jaarlijks meer dan vijf miljoen bezoekers is 't het populairste pretpark in Nederland: attractiepark de Efteling bij Kaatsheuvel. Wat begon als een klein sportpark met drie voetbalvelden in 1935, is inmiddels uitgegroeid tot één van de grootste attractieparken van Europa.

En als het aan de Efteling ligt, komt daar voorlopig geen verandering in. Het attractiepark wil verder groeien, naar 7 miljoen bezoekers in 2030. Om dat te bereiken zijn nieuwe attracties nodig, ook buiten de huidige parkgrenzen. Die uitbreidingsplannen stuitten de afgelopen jaren op verzet van omwonenden. Vanavond neemt de gemeente Loon op Zand, waar het attractiepark onder valt, een beslissing: mag de Efteling verder groeien of niet?

Het zou niet de eerste keer zijn dat de Efteling groeit. We zetten de eerdere uitbreidingen eerst even op een rijtje:

De stemming vanavond in de gemeenteraad gaat niet zomaar ergens over. Meer dan acht hectare grond zal volgens de plannen een andere bestemming krijgen. Wat nu vooral grasland is, doet straks bijvoorbeeld dienst als wachtrij, restaurant of parkeerplaats.

"We schrokken vooral van de uitbreidingsplannen aan de westkant van het huidige park", zegt inwoner van Kaatsheuvel Arie Vogel. "Torens van 25 meter hoog, veel rumoer, een bovengrondse parkeergarage, en dat allemaal op slechts een paar meter van de woonhuizen. Daar zit je niet op te wachten."

Arie Vogel bleek niet de enige. Binnen de kortste keren meldden tientallen omwonenden van de Efteling met gelijkwaardige zorgen over de uitbreidingsplannen. 86 van hen verenigden zich: ze legden wat geld bij elkaar, namen een advocaat in de arm en richtten een stichting op.

Ook Henk en Elly Mathijssen volgen de ontwikkelingen al jaren op de voet. Ze hebben een camping die, als de uitbreidingsplannen worden goedgekeurd, straks aan alle kanten wordt omgeven door het attractiepark. "Onze camping staat bekend als 'rustig' en 'natuurrijk'. Ik vraag me af of dat over een paar jaar nog zo is", aldus eigenaar Elly Mathijssen.

Waar sommige ondernemers de groeiplannen als kans zien, geldt dat voor de camping-eigenaren niet. "We staan nu al elke zomer vol, en daar hoeven we niet veel voor te doen. Onze camping wordt straks onbereikbaar. En met al die herrie zullen mensen echt wel twee keer nadenken voordat ze een plaats boeken".

Toch is uitbreiden voor de Efteling de enige optie. Het attractiepark mag volgens eigen regels niet meer dan 11 procent van de grond bebouwen. "Die 11 procent is bijna bereikt", zegt Femke van Es van de Efteling. "De natuurlijke sfeer maakt ons park uniek ten opzichte van bijvoorbeeld Disneyland. Dat willen we behouden en dus kunnen we alleen meer attracties bouwen, als we ook meer ruimte hebben."

Dat omwonenden zich zorgen maken, begrijpt Van Es: "Het gaat over uitzicht, geluidsoverlast en verkeer. Maar we proberen een zo goed mogelijke buur te zijn, en de overlast tot het minimale te beperken. Bovendien is er nu een kwaliteitsplan, met daarin beschreven hoe de overgang tussen woonwijk en park er precies gaat uitzien."

Dat kwaliteitsplan kwam er mede op aandringen van de omwonenden. En ze kregen nog meer voor elkaar: "In de nieuwe plannen komen er verplichte groenstroken, is de hoge parkeergarage van de baan en mogen de torens aan de randen van het park maximaal 15 meter hoog zijn, in plaats van 25 meter", zegt Arie Vogel namens de bewoners. Hij is blij met de wijzigingen: "Het was toch een beetje David tegen Goliath, maar we hebben als inwoners toch best wat voor elkaar gekregen."

Toch zitten er nog wel haken en ogen aan het plan, vindt Vogel. Hij wijst op de locatie voor een nieuw parkeerterrein: "Elke stad bouwt parkeerterreinen aan de randen van de stad. Zo houden ze rekening met de inwoners. En wat doet de Efteling: die bouwen straks een parkeerplaats nog dichter in het gebied, vlak naast honderden woningen. Daar begrijpen wij echt niks van."

Vanavond stemt de gemeenteraad van Loon op Zand over de uitbreidingsplannen. "We hebben vertrouwen in een goede afloop", zegt Van Es van de Efteling. Ook Vogel, namens de bewoners, verwacht dat de plannen worden aangenomen. "We hebben gedaan wat we konden, en nu lijkt het klaar. Al kan er natuurlijk altijd wat geks gebeuren vanavond."

Gaat Vogel dan nu nooit meer naar de Efteling? "Jawel hoor. Sterker nog, ik heb in het verleden zelfs een tijdje een abonnement gehad." Wel hoopt hij dat toekomstige veranderingen meer in overleg met omwonenden gaan: "Een gemeenteraad zit er vier jaar, een directie gaat een tijdje mee, maar wij zitten hier waarschijnlijk voor altijd. Dan moeten ze wel rekening met ons houden", aldus Vogel.