Grote klappen voor Trump, maar voor zijn baan hoeft hij niet te vrezen

In twee minuten tijd kreeg de Amerikaanse president Trump gisteravond een paar flinke klappen te verduren. Zijn voormalige campagneleider Paul Manafort werd door een jury schuldig bevonden aan fraude en zijn oud-advocaat Michael Cohen verklaarde dat hij in opdracht van Trump zwijggeld betaalde aan twee vrouwen.

Door deze zaken komt de Amerikaanse president zelf steeds verder in het nauw. Volgens Cohens advocaat Lanny Davis bestaat er geen twijfel dat Trump een misdrijf heeft begaan door de vrouwen af te kopen. Bovendien is Cohen bereid om alles wat hij weet te delen met speciaal aanklager Robert Mueller. Dat is de oud-FBI-directeur die onderzoek doet naar de Russische inmenging bij de verkiezingen in 2016 "en andere zaken die hij tijdens dat onderzoek tegenkomt".

Advocaat Davis zegt dat zijn cliënt belangrijke informatie heeft. "Michael Cohen weet dingen die interessant kunnen zijn voor de speciale aanklager. Die dingen gaan over een Russische samenzwering om de Amerikaanse democratie te bezoedelen en het niet melden van die samenzwering aan de FBI."

Trump is tot nu toe publiekelijk buiten schot gebleven bij Mueller, maar met de informatie van Cohen kan dat weleens gaan veranderen.

"Deze man weet werkelijk alles over de financiële handel en wandel van de president. Hij kan dus potentieel van grote waarde zijn voor Mueller", zegt Amerika-correspondent Arjen van der Horst. Collega Wouter Zwart: "Dit is potentieel een enorm probleem voor de president."

Dat probleem is overigens niet direct juridisch. Het strafrechtelijk vervolgen van Trump is zeer onwaarschijnlijk. Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft namelijk een richtlijn (.pdf) waarin staat dat zittende presidenten niet voor de rechter kunnen worden gebracht.

Volgens Trumps advocaten heeft Mueller hun verzekerd dat hij zich aan het staande beleid houdt, maar de speciaal aanklager heeft dat zelf nooit bevestigd. Overigens staat niets justitie in de weg om Trump te vervolgen zodra hij president af is.

Impeachment

Is Trump dan helemaal onschendbaar? Nee, zeker niet. Het Congres kan hem afzetten. Beide kamers spelen daarin een rol. Het Huis van Afgevaardigden moet de veronderstelde misdaden van de president vaststellen en de Senaat oordeelt vervolgens of de president schuldig is.

Geen enkele Amerikaanse president is ooit door het Congres afgezet. Wel werden twee presidenten in staat van beschuldiging gesteld, het zogenoemde impeachment. Andrew Johnson in 1868 en Bill Clinton in 1998. Beide mannen werden door de Senaat vrijgesproken.

Ook in het Watergateschandaal rond president Richard Nixon was het Huis begonnen met het voorbereiden van de impeachment, maar voordat die kon beginnen, stapte Nixon in augustus 1974 op.

Zo'n afzettingsprocedure is gezien de plaats waar het zich afspeelt vooral een politiek proces. "We hebben het hier over een Congres dat volledig in handen is van de Republikeinen, de partij van Trump", zegt Zwart. "Die beginnen geen procedure zolang er geen overduidelijke overtredingen van de wet keihard zijn aangetoond."

Maar mogelijk hebben de Republikeinen het niet veel langer voor het zeggen in het Congres. Politiek analisten verwachten dat de Democraten bij de tussentijdse verkiezingen in november een aanzienlijke kans maken op een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. Dan zouden ze dus president Trump in staat van beschuldiging kunnen stellen.

De Senaat daarentegen is een ander verhaal. "Daar ziet het er een stuk minder rooskleurig uit voor de Democraten", legt Wouter Zwart uit. "Bovendien is voor het veroordelen van een president een tweederdemeerderheid nodig. Zo'n monsteroverwinning voor de Democraten is onmogelijk."

Zelfs als ze op 6 november alle zetels pakken die ze kunnen winnen, blijven ze op 57 zetels steken. En dat zijn er tien te weinig.