Na de top echoot één vraag na: 'Mr. Trump, gelooft u president Poetin?'
De Amerikaanse president Trump en Russische president Poetin spraken vandaag in Helsinki over tal van grote onderwerpen: de oorlog in Syrië, de positie van de Krim en het verminderen van kernwapens om er maar een paar te noemen - maar wat blijft hangen is iets heel anders: het uitblijven van Trumps antwoord op één specifieke vraag.
De vraag ging over wie Trump gelooft als het gaat over de Russische bemoeienis bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Gelooft hij zijn eigen inlichtingendiensten of gelooft hij president Poetin, die inmenging ontkent? Trump gaf geen antwoord en veranderde van onderwerp. Thuis wacht de Amerikaanse president nu een land in rep en roer door het uitblijven van een ferme uitspraak.
De beide leiders noemden de top in Helsinki desondanks een groot succes. Ze bespraken er zoals gezegd veel onderwerpen. Onze correspondenten lopen ze langs. Te beginnen met toch weer die Russische bemoeienis:
1. Rusland-onderzoek
President Trump had al aangekondigd de Russische inmenging bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 ter sprake te willen brengen. Vrijdag deed het Amerikaanse ministerie van Justitie nog wat olie op het vuur, toen het bekendmaakte twaalf Russen aan te klagen voor het hacken van e-mails van de Democratische Partij en de campagne van Hillary Clinton.
President Poetin ontkende in de persconferentie aan het einde van de top iedere bemoeienis bij die hacks. Hij zei dat Rusland zich nooit met binnenlandse Amerikaanse aangelegenheden zal bemoeien en dat ook nooit heeft gedaan.
"Extreem sterk en krachtig", noemde president Trump die ontkenning. De vraag werd op de persconferentie ook aan president Trump gesteld, vertelt Amerika-correspondent Wouter Zwart. "Dat werd een hele vreemde situatie, want hij werd door een journalist op de man af gevraagd: 'Gelooft u president Poetin als hij zegt dat er geen enkel inmenging is geweest in de verkiezingen in 2016?'"
In zijn antwoord zei Trump dit:
Trump ontweek. "In plaats daarvan begon president Trump te praten over allerlei zorgen die er zijn bij het onderzoek, bijvoorbeeld dat er theorieën zijn over verdwenen servers. Hij zei dat in Rusland zulke servers nooit zouden verdwijnen. Een heel aparte theorie", zegt Zwart.
"Trump ging ook nog in op een aanbod van president Poetin. Die bood Russische onderzoekers aan om te helpen bij het Rusland-onderzoek", zegt Zwart.
2. Oekraïne en de Krim
Dat er over Oekraïne is gesproken, staat vast. Ongetwijfeld zal het daarbij zijn gegaan over de Russische annexatie van de Krim. Bij de persconferentie zei Poetin dat de meningen over de status van het schiereiland verschillen. "Hij blijft volhouden dat het illegaal was voor Rusland om de Krim te annexeren", zei Poetin doelend op Trump.
"De beide presidenten staan hier anders in, dat wisten we al van te voren", zegt Rusland-correspondent David Jan Godfroid. "Vooruitgang zal niet snel worden bereikt, want Poetin geeft de Krim toch nooit terug aan Oekraïne, wat Trump er ook van vindt."
3. De oorlog in Syrië
Trump en Poetin spraken ook over de oorlog in Syrië en ze kwamen zowaar met een aankondiging: er gaat op militair gebied meer worden gecommuniceerd.
Zwart: "Rusland en de VS spelen allebei een heel belangrijke rol in Syrië en soms staan ze recht tegenover elkaar. Beide partijen hebben nu afgesproken dat de militaire communicatielijnen weer opengezet moeten worden, want alleen met samenwerking kan de oorlog in Syrië opgelost worden."
Al te veel moeten we er echt niet van verwachten, zegt Godfroid. "Voor Poetin is de Russische aanwezigheid in Syrië heel belangrijk. Hij heeft daarmee voet aan de grond in het Midden-Oosten. Veel is er vandaag niet bereikt om de oorlog te doen eindigen. Behalve dat ze militair contact gaan houden, is daar verder geen beweging."
4. Ontwapening
Ook aan bod kwam het thema ontwapening, met name de vermindering van het kernwapenarsenaal. Vooral Poetin sprak daarover in de persconferentie na afloop. Die zei onder meer dat er is gesproken over het wapenvrij houden van de ruimte.
"Poetin praat voortdurend over wapenbeheersing", zegt Godfroid. "Hij is heel bang voor het Amerikaanse raketschild in de ruimte en kondigt vaak dure militaire techniek aan om zo'n schild onschadelijk te maken. Dat kost enorm veel geld wat Rusland niet heeft". Volgens Godfroid heeft wapenbeheersing dus ook zeker te maken met de financiële situatie van Rusland.
Aan de Amerikaanse zijde kwam er weinig naar buiten over dit onderwerp. "Opvallend genoeg was het president Trump die er helemaal niets over zei, dus of er nu een soort overleggroep komt, bleef onduidelijk", zegt Zwart.
5. Sancties en gas
Poetin en Trump hebben mogelijk ook gesproken over de Amerikaanse sancties tegen Rusland, maar of en hoe dat is verlopen, is niet bekend.
Over gasleveringen ging het wel geruime tijd op de persconferentie. Maar er is uiteindelijk weinig veranderd zegt Godfroid. "De VS wil zijn schaliegas kwijt in Europa en Rusland wil ook zijn gas blijven verkopen via de Nord Stream 2-pijpleiding en via Oekraïne."
Amper afspraken, wel doel bereikt
Concreet zijn er op de top in Helsinki amper afspraken gemaakt. Toch hebben beide leiders te gekregen wat ze wilden, zeggen onze correspondenten.
Zwart: "Wat je heel veel hoorde in de persconferentie, is de open dialoog die de beide landen hebben gevoerd. Die wilde Trump zo graag met Poetin, want zo zegt hij: dialoog is altijd beter dan conflict en op zo'n manier kun je problemen beter oplossen."
Godfroid: "Poetin was in Helsinki om te laten zien: ik behoor tot de politiek wereldtop. Dat hij als gelijkwaardige partner wordt gezien. De verhouding met de Verenigde Staten is belangrijk, maar hij hoopt ook dat de EU die kant op gaat. Ik denk dat hij ervan uitgaat dat deze ontmoeting met Trump een voorbeeld is voor Europa."
