Tot twintig jaar cel voor Rif-protesten Marokko

• Willemijn de Koning

  correspondent Marokko

Nasser Zefzafi en 52 andere leiders van de protestbeweging in de Rif in Marokko zijn veroordeeld tot celstraffen die oplopen tot 20 jaar cel, nadat ze hadden geprotesteerd voor verbetering van de regio. De meesten worden veroordeeld voor het in gevaar brengen van de staatsveiligheid.

Voordat de rechter de laatste straffen uitspreekt, begint een vrouw in de rechtszaal te huilen; ze is familie van één van de gedetineerden. Nog geen handjevol familieleden is aanwezig bij de uitspraak, want die werd maar een aantal uren van tevoren aangekondigd en voor veel families is de rechtbank in Casablanca een dag reizen. Toch ontpopt zich een klein volksprotest in de rechtbank als de rechter de vonnissen tegen de leiders heeft uitgesproken. "Onderdrukking", "geen rechtvaardigheid" en "lang leve de Rif", wordt er geroepen.

Hirak

Sinds oktober 2016 protesteert de Hirak - het Arabische woord voor beweging - voor betere werkgelegenheid, zorg, educatie en minder corruptie in de regio. Vanaf mei 2017 worden de demonstranten één voor één gearresteerd. Meer dan duizend mensen verdwijnen in de gevangenissen in de Rif en 54 demonstranten, volgens de staat de leiders van het protest, worden naar Casablanca gebracht. Dat is tien uur reizen voor de families die de gedetineerden willen bezoeken.

Het Marokkaanse OM beschuldigt hen van geweld tegen de autoriteit, het verspreiden van leugens, rebellie, het dragen van wapens, het vernielen van publieke objecten en het in gevaar brengen van de staatsveiligheid.

Doodstraf

Een jaar lang horen de Riffijnen meerdere malen per week de staat, hun advocaten en getuigen voor en tegen hen pleiten. Tot ze de rechtszaak niet meer willen bijwonen uit protest tegen de onrechtvaardigheid die volgens hen plaatsvindt. Toch spreekt de rechter de straffen uit. Vier Riffijnen krijgen 20 jaar, drie 15 en zes 10 jaar. De rest minder.

"De straffen zijn licht, ik had de doodstraf verwacht," aldus Mohamed Al Houssaini Karout, advocaat van de staat. "Het verlies van de staat tijdens de Hirak is erg zwaar; van bijvoorbeeld voertuigen en gebouwen die vernield zijn, maar ook gewonden die er onder de ordediensten zijn gevallen; diversen zijn nog steeds gehandicapt."

Veel activisten en familieleden twijfelen aan zijn woorden; volgens hen protesteerden de demonstranten altijd geweldloos. "De straffen zijn wraakzuchtig en veel te zwaar", zegt een advocaat namens de Riffijnen. "Voor ons zijn de gedetineerden onschuldig. Daarom willen we in hoger beroep."

Gevangenis en geweld als opvoeding

De weinige familieleden die konden komen, zijn overstuur maar niet verbaasd. "Na hoe de rechtszaak verlopen is, hadden we nog erger verwacht", zegt Soufiane el Hani, coördinator van het comité namens de familie van de gedetineerden. Zijn broer Mohamed is zojuist veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf.

"De staat ziet de Rif al tientallen jaren als een kind dat nog opgevoed moet worden, en dat doen ze met geweld. Toch zagen we bij voorgaande vergelijkende opstanden in '58 en '84 dat dit geen oplossing is, ook dit keer niet. Deze uitspraak maakt de situatie alleen gecompliceerder en wakkert de razernij en haat juist aan."

Nog geen uur na de woorden van el Hani breken er kleine protesten uit in de Rif en grote steden daarbuiten, zoals Meknes.