Drukke tijden voor Willem-Alexander, zonder Máxima aan zijn zijde
Koning Willem-Alexander begint vandaag aan een serie staatsbezoeken aan de Baltische staten. Koningin Máxima is er in verband met de dood van haar jongste zus Inés niet bij.
Het is een nieuw record, drie staatsbezoeken in krap vier dagen. De bezoeken aan Letland, Estland en Litouwen bestaan dan ook voornamelijk uit verplichte onderdelen die horen bij een staatsbezoek: een welkomstceremonie met de volksliederen van Nederland en het gastland, een kranslegging, gesprekken met president, premier en voorzitter van het parlement, een staatsbanket en een ontmoeting met Nederlanders (ongeveer driehonderd in de drie landen). Er reizen dit keer geen economische missies mee, zoals vaak gebruikelijk is met staatsbezoeken.
De koning is aangekomen in Letland.
Vóór het bezoek aan Letland begon, gaf de koning gisteravond een emotionele verklaring over de dood van Inés, de jongste zus van koningin Máxima. Hij bedankte voor alle medeleven en steun na haar overlijden:
Máxima heeft voor de komende periode haar publieke optredens afgezegd en is niet bij de bezoeken.
Groot feest
Het staatsbezoek aan Letland begint vandaag, later deze week volgen Estland en Litouwen. De bezoeken zijn niet voor niets uitgerekend dit jaar: voor de Baltische Staten is het in 2018 groot feest. Ze vieren dat ze honderd jaar geleden onafhankelijk werden (Letland, Estland) of dat hun onafhankelijkheid hersteld werd (Litouwen).
Honderd jaar geleden werden de Baltische Staten onafhankelijk, maar vijftig jaar daarvan waren ze onderdeel van de Sovjet-Unie. In die tijd 'Russificeerden' de landen, en nog altijd zijn er grote Russische minderheden in de drie landen. Estland, Letland en Litouwen werden in 2004 lid van de Europese Unie en de NAVO. Lidmaatschappen die vrede en veiligheid betekenen voor de Baltische Staten, die een gespannen verhouding hebben met buurland Rusland.
Krim
In 2014 annexeerde Rusland de Krim en brak een oorlog uit in het oosten van Oekraïne. Dat versterkte de angst in Estland, Letland en Litouwen voor een eventuele Russische invasie. De NAVO besloot in 2016 extra militairen naar de Oostgrens van het militair bondgenootschap te sturen, missie "enhanced Forward Presence". Hiermee onderstreept de NAVO de solidariteit met de Baltische Staten.
In het staatsbezoek aan Litouwen is aandacht voor de rol van Nederland in deze missie. Nederland levert ruim 250 militairen. Willem-Alexander bezoekt vrijdag de NAVO-basis in Rukla, waar hij onder andere spreekt met militairen die net teruggekomen zijn van oefening Sabelslag 2018 waaraan ongeveer 18.000 soldaten uit 19 landen meedoen.
De koning zei dat zijn vrouw "in gedachten bij de bezoeken zal zijn, en ik bij haar".