Veel knelpunten bij onderwijs aan zorgleerlingen, politiek wil actie
De Tweede Kamer eist dat scholieren met psychische of lichamelijke problemen snel betere hulp krijgen. Het huidige systeem, het zogeheten passend onderwijs waarbij zorgleerlingen ondersteund worden binnen het reguliere onderwijs en niet op aparte scholen, werkt niet goed, zeggen coalitie- en oppositiepartijen tegen de NOS.
"Er gaat zoveel verkeerd in het passend onderwijs", verwoordt D66-Kamerlid Van Meenen de onvrede in de Tweede Kamer. "Kinderen raken in de knel, er zijn te veel thuiszitters, ouders staan buitenspel en het beschikbare geld komt niet op de juiste plek terecht."
Wat passend onderwijs is en welke problemen ermee zijn, zie je in deze video:
Veel partijen zijn kritisch over de zware administratieve last voor leerkrachten en schoolleiders, die al kampen met een hoge werkdruk. Leraren zijn veel tijd kwijt met het invullen van formuleren, rapportages schrijven en overleg voeren, benadrukt SP-Kamerlid Kwint.
Regeringspartij VVD vindt dat het systeem "echt nog onvoldoende" werkt. "Het reguliere onderwijs past niet altijd. Dat heeft effect op de docent, de werkdruk en op de hele klas", zegt Kamerlid Heerema. "Hele klassen gaan soms gebukt onder een heel druk kind of een leerling met agressieproblemen."
Een Kamermeerderheid van CDA, D66, ChristenUnie, PVV, GroenLinks en SP hekelt de manier waarop de zogenoemde samenwerkingsverbanden nu functioneren. Dit zijn organisaties - in totaal zo'n 150 verdeeld over Nederland - die allemaal met een eigen aanpak overheidsgeld voor zorgleerlingen in hun regio moeten verdelen.
Ieder samenwerkingsverband mag zijn eigen werkwijze toepassen en Kamerleden constateren willekeur. "Bij de een gaat het goed, bij de andere helemaal niet. Het maakt dus uit waar je woont", zegt GroenLinks-Kamerlid Westerveld. Zij wil net als veel andere partijen, dat deze instanties veel strenger gecontroleerd worden. "Sommige leraren en ouders zijn echt blij dat hun kind in een gewone klas terechtkan. Maar de regionale verschillen zijn echt te groot", zegt ook Van den Hul van de PvdA.
De oude bureaucratie is vervangen door een nieuwe bureaucratie.
De PVV eist onafhankelijk toezicht en de invoering van duidelijke uniforme regels. "De politiek moet durven ingrijpen en de regie terugpakken." De ChristenUnie betreurt vooral het ontstaan van de grote bestuursorganen, waar veel geld in omgaat. "Terwijl het de bedoeling was dat het een plek zou zijn waar schoolleiders gezamenlijk een oplossing zouden vinden voor hun leerlingen", zegt Kamerlid Bruins. D66'er Van Meenen: "De oude bureaucratie is vervangen door een nieuwe bureaucratie".
Sommige samenwerkingsverbanden potten onterecht geld op, benadrukken CDA, D66, PVV en GroenLinks. De Algemene Rekenkamer concludeerde in 2017 dat er onvoldoende zicht is op de 2,4 miljard euro voor het passend onderwijs. De voormalige VVD-staatssecretaris van Onderwijs Dekker constateerde dat er zo'n 111 miljoen euro niet gebruikt op de plank lag. "De grote vermogensopbouw is een graat in de keel. Veel geld komt niet terecht waar het hoort en dat moet anders", zegt CDA-Kamerlid Rog.
Wanhopig
Ouders voelen zich vaak buitenspel staan, merkt de Tweede Kamer. "Ze worden van het kastje naar de muur gestuurd", zeggen vooral D66, PVV, SP en GroenLinks. De onderwijswoordvoerders krijgen opvallend veel e-mails van ouders. "Ze zijn wanhopig omdat hun kind is vastgelopen en niet weten waar ze nog terechtkunnen," vertelt Westerveld van GroenLinks.
De bedoeling van de invoering van het passend onderwijs was het tegengaan van het aantal thuiszitters, kinderen die helemaal niet meer naar school gaan. Uit recente cijfers van het ministerie blijkt dat er nog steeds zo'n 4000 thuiszitters zijn. Zo'n 1700 leerlingen hebben een verklaring dat ze helemaal van school niet meer naar school hoeven. Het andere doel, het verminderen van het aantal leerlingen in het relatief dure speciaal onderwijs, is niet gehaald.
Minister Slob van Onderwijs moet snel oplossingen aandragen, vindt de Kamer. Begin juli komt hij met een brief met nieuwe cijfers over het passend onderwijs.
Pleisters plakken?
Coalitiepartij D66 en de SP zijn de enige partijen die denken over een ander systeem dan het passend onderwijs. "Je moet ook het systeem ter discussie durven stellen", benadrukt Van Meenen (D66). "Het is de vraag of je pleisters moet blijven plakken en moet doormodderen."
De andere partijen gaat dit te ver: ze willen verbeteringen in het bestaande systeem en staan nog achter het idee van passend onderwijs om probleemkinderen zo veel en zo lang mogelijk in het reguliere onderwijs te helpen.
De Tweede Kamer organiseert op 27 juni, op initiatief van GroenLinks, een hoorzitting om van leerlingen, ouders, leraren, schoolbesturen en andere betrokkenen hun ervaringen te horen.
Minister Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs zegt in een reactie de knelpunten te herkennen. "De zorgen van ouders, leerlingen en leraren gaan me zeer aan het hart." Slob werkt aan voorstellen om de knelpunten aan te pakken en stuurt nog voor de zomer een brief naar de Kamer met zijn plannen.
Een groot aantal partijen (ChristenUnie, PVV, SP, GroenLinks) willen dat de samenwerkingsverbanden nu ook echt knopen kunnen gaan doorhakken, doorzettingsmacht heet dat. Nu kan een leerling langdurig vast komen te zitten, omdat niemand een besluit neemt.
Hoogbegaafde kinderen
De VVD, SP, GroenLinks en PvdA hopen dat het voor kinderen en hun ouders weer gemakkelijker wordt om naar het speciaal onderwijs te gaan. "Daar is veel te veel op bezuinigd en is heel veel kennis over de aanpak van dergelijke kinderen", zegt SP'er Kwint. De VVD wil ook dat er binnen het passend onderwijs meer gedaan wordt aan hoogbegaafde kinderen.
