Buk-raket die MH17 neerhaalde was van 53ste brigade van Russische strijdkrachten

De Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald was afkomstig van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk. Dat heeft Wilbert Paulissen, het hoofd landelijke recherche, bekendgemaakt op een persconferentie van het JIT. Dat is het internationale team dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17.

Het JIT wil nog weten in hoeverre de 53ste brigade zelf actief betrokken was bij het neerhalen van het passagiersvliegtuig. Het onderzoeksteam gaat er in elk geval van uit dat mensen binnen de 53ste brigade meer weten van de noodlottige raketlancering en van de mensen die erbij betrokken waren.

Eerder wees het onderzoekscollectief Bellingcat al naar de 53ste brigade, maar met het onderzoek van het JIT is er, volgens het JIT, nu ook wettig en overtuigend bewijs voor de betrokkenheid van de brigade uit Koersk, en dus van Rusland. Dat bewijs zal worden gebruikt in het strafproces.

Vingerafdruk

Op 23 juni 2014, bijna vier weken voor de ramp, vertrok een konvooi van bijna vijftig voertuigen met zes Buk-raketinstallaties uit Koersk naar Oekraïne. Van de reis van het konvooi naar de Oekraïense grens heeft het JIT vele beelden, die zijn gemaakt op 23, 24 en 25 juni.

De beelden werden getoond in een animatiefilmpje, waarvan je hieronder een samenvatting kunt zien:

Alle voertuigen waren van de 53ste brigade. Op de beelden waren alleen voertuigen, wapens, wegen en landschappen te zien, en geen personen. De beelden zijn vooral afkomstig van sociale media. Tientallen foto's en filmpjes van het konvooi zijn in die dagen op sociale media gezet door mensen die ze vanuit hun auto gemaakt hebben en andere voorbijgangers.

Een van de raketinstallaties in het konvooi heeft overtuigende overeenkomsten met beelden van 17 en 18 juli 2014 van de Buk die MH17 neerhaalde. Het JIT toonde in het filmpje zeven overeenkomende kenmerken, die samen "een vingerafdruk" opleverden.

Meer informatie

Onderzoeksleider Westerbeke zei dat het JIT nog veel meer informatie heeft, maar die nog niet prijsgeeft, omdat het zich niet in de kaart wil laten kijken. Opvallend is bijvoorbeeld dat er geen beelden werden getoond van de periode tussen 25 juni en 17 juli, de dag van de ramp.

Hij benadrukte dat er bij het onderzoek nog elke dag vooruitgang wordt geboekt. Het onderzoek zit volgens hem in de afrondende fase, maar hij kan nog niet zeggen wanneer het klaar is en wanneer de strafzaak tegen de verdachten kan beginnen.

Het internationale onderzoeksteam JIT had al laten weten dat het vandaag niet met namen van verdachten naar buiten zou komen. Dat gebeurt pas als het onderzoek is afgerond. Het voortijdig bekendmaken van namen kan het proces schaden, omdat verdachten zich dan in openbaar zouden kunnen gaan verdedigen.

Klokkenluiders

Het JIT deed vandaag wel voor de derde keer een oproep aan getuigen om informatie te geven. Ditmaal was de oproep niet gericht aan het publiek, maar specifiek aan insiders, met name klokkenluiders die informatie willen delen. Het JIT benadrukte meermalen dat getuigen beschermd zullen worden.

Het gaat het JIT om vier vragen: wie maakte deel uit van de bemanning, met welke instructie gingen zij op pad en van wie was die instructie afkomstig, wie was verantwoordelijk voor de inzet van de Buk-raket op 17 juli 2014 en welke procedures golden binnen de 53ste brigade.

Het onderzoeksteam wil mede hierdoor antwoord krijgen op de vraag waarom MH17 is neergehaald, en wie daarvoor verantwoordelijk waren.

Vorige rapportage

Bij de vorige tussentijdse rapportage in september 2016 maakte het JIT bekend een groep van honderd betrokkenen in beeld te hebben. Westerbeke zei dat dat is teruggebracht tot enkele tientallen. Het gaat om mensen van verschillende nationaliteiten, zei hij. Daar wilde hij verder niet op ingaan.

Het JIT heeft zijn informatie gedeeld met de Russische overheid, die volgens Westerbeke niet goed meewerkt. Al in 2014 vroeg het JIT de Russische autoriteiten om alle informatie te geven die van belang kan zijn voor de waarheidsvinding, maar bijvoorbeeld over de betrokkenheid van de 53ste brigade is niets gemeld.

Het JIT had in 2016 al vastgesteld dat vlucht MH17 was neergehaald door een Buk-raket, vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne dat in handen was van pro-Russische rebellen. Vaststond ook dat de Buk-installatie van Russisch grondgebied was gekomen en later weer naar Rusland was teruggebracht. Bij de vliegramp op 14 juli 2014 kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.

Blok

Minister Blok zegt in een reactie op een presentatie van vandaag dat er een belangrijk stuk van de puzzel is gelegd. Hij is zeer onder de indruk van het vergaarde bewijs. Het kabinet bespreekt de bevindingen van het JIT morgen in de ministerraad.

Hieronder zie je de gehele JIT-animatie over het onderzoek naar de Russische Buk-installatie: