Chantage, pesterijen, fysiek geweld: er is veel mis in het wielrennen
Een ruime meerderheid van de topwielrenners, en een derde van wieleramateurs, in Nederland loopt tegen nare ervaringen aan als pesterijen, chantage of seksuele intimidatie bij het beoefenen van hun sport. Dat blijkt uit een onderzoek van de Koninklijke Nederlandse Wielrenunie.
Ruim 2.000 amateurs en 113 profrenners deelden via enquêtes en interviews hun ervaringen. Beide groepen maken met name melding van verbaal geweld, dwang (zoals het aanzetten tot gewichtsverlies) en pesterijen via sociale media.
Bijna de helft van de profs geeft aan chantage te ervaren, één op de drie had het afgelopen jaar te maken met fysiek of verbaal geweld en één op de acht voelde zich gedwongen tot gewichtsverlies.
Aanleiding
Voor de aanleiding van dit onderzoek gaan we een half jaar terug in de tijd, naar de periode waarin de #metoo-discussie was losgebarsten in Hollywood en oversloeg op de internationale en ook Nederlandse sportwereld.
Van Engelse profvoetballers die spraken over verkrachting, tot oud-Sportvrouw van het Jaar Petra de Bruin die vertelde veelvuldig misbruikt te zijn in haar sportcarrière.
Midden in die periode schreef oud-renster en KNWU-bestuurslid Marijn de Vries een column in Trouw met haar ontboezemingen over seksuele intimidatie en verbaal geweld in het wielrennen.
Uitfoeteren
"Zo was er een mecanicien die me regelmatig klem zette tegen de muur en me zonder reden uitfoeterde. Ook was er een ploegleider die me week in week uit vertelde dat ik er niets van kon," schreef ze.
"Er was een masseur die het regelmatig voor elkaar kreeg om tijdens een massage mijn schaamlippen aan te raken."
Dezelfde dag nog kondigde de KNWU een breed onderzoek aan naar wangedrag in de wielersport. Dat onderzoek is vandaag verschenen.
De onderzoekers, criminoloog Anton van Wijk en bijzonder hoogleraar sport en recht Marjan Olfers, spreken in een analyse van de onderzoeksresultaten van een "cultuurkwestie".
Grensoverschrijdend gedrag lijkt onder toppers ingebakken in de wielersport. Kenmerkend voor die cultuur zijn het gesloten karakter ("ons-kent-ons") en de tegengestelde belangen tussen de (te) machtige ploegleiding en vaak nog jonge renners.
"Dikke kont"
Het aanzetten tot gewichtsverlies is een belangrijk aandachtspunt, blijkt uit het onderzoek. Een "onevenredige nadruk" op voeding en gewicht door ploegleiders kan eetstoornissen in de hand werken.
"Er is altijd wel een ploegleider die zegt dat je te dik bent of een dikke kont hebt, of juist te veel bent afgevallen. Daar wordt open over gesproken, ook over anderen", schrijft een anonieme topwielrenster in het rapport.
"Dat is kwetsend. Vooral omdat het vaak dingen zijn waar je zelf al mee bezig bent (...) Je mensbeeld en wat gezond is, raakt verknipt: zolang je maar licht bent, presteer je."
Volgens de onderzoekers moeten er een aantal dingen gebeuren: ontoelaatbaar gedrag moet via voorlichting meer besproken worden binnen topsportgeledingen, verenigingen en opleidingen van coaches.
Daarnaast zouden renners er verstandig aan doen zich te laten vertegenwoordigen door goede managers en moeten wielervakbonden een sterkere rol naar zich toetrekken om kwetsbare renners te beschermen.
