Mijn cv-ketel vervangen door een warmtepomp? Daar heb ik geen geld voor

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

De traditionele cv-ketel gaat verdwijnen, als het aan verscheidene organisaties ligt. Zij komen vandaag met een manifest om vanaf 2021 alleen nog maar (hybride) warmtepompen te installeren. Het manifest leidt tot veel vragen over de mogelijkheden en zeker ook de kosten. Wij zetten de antwoorden voor je op een rij.

Op dit moment heeft ongeveer 95 procent van de Nederlandse huizen nog een cv-ketel. Om Nederland te verduurzamen is het nodig om van het aardgas af te stappen. Dat kan onder meer door de cv-ketel te vervangen door een duurzame warmtebron.

Voordat je in een duurzaam alternatief voor gas investeert, moet je eerst de isolatie in de woning op orde brengen, zegt Puk van Meegeren van Milieu Centraal. "Dat is echt stap 1. Een huis heeft op zijn minst basisisolatie nodig. Aangezien we in de toekomst echt af gaan stappen van aardgas, is het goed om je nu al te oriënteren of je huis nog extra isolatie nodig heeft." Denk aan een spouwmuur, vloer- en gevelisolatie, HR++ ramen. Heb je dat niet? "Steek daar dan eerst je geld in."

Daarna is het pas nodig om te kijken naar duurzame warmtebronnen.

Welke warmtebronnen zijn er beschikbaar?

Hybride warmtepomp

Het meest gebruikte alternatief voor de cv-ketel is momenteel de hybride warmtepomp. Deze kleine elektrische warmtepomp (van 30 x 30 x 60 cm) wordt naast de hr-ketel geplaatst en wordt gezien als een tussenstap. De warmtepomp zorgt voor een groot deel van de warmte in huis en de cv-ketel springt bij indien nodig. Daarom hoeft de woning ook maar matig geïsoleerd, en niet zeer goed, geïsoleerd te zijn.

De prijs van zo'n pomp, zonder cv-ketel, ligt tussen de 3600 en 4600 euro. Met een nieuwe cv-ketel liggen de kosten tussen de 4700 en 6700 euro. Dit is een paar duizend euro duurder dan een gemiddelde cv-ketel, maar je bespaart met de combinatie tussen de 200 en 300 euro per jaar.

Omdat de warmtepomp klein is (kleiner dan een cv) is het niet nodig om er speciale ruimte voor vrij te maken. Er is wel nog plek buiten nodig voor een soort airco-unit. De ventilator van de buitenunit maakt geluid als je de verwarming aanhebt, maar daar zal je niet veel van merken.

Een hybride warmtepomp gaat ongeveer 15 jaar mee. Je verbruikt dan nog wel aardgas, maar ongeveer de helft minder dan met alleen een cv-ketel.

Volledige (lucht)warmtepomp

De volledige (lucht)warmtepomp is duurder (11.000 euro). Deze pomp, die hetzelfde doet als je cv-ketel maar dan duurzamer, werkt helemaal elektrisch en haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater. Deze warmtepomp heeft een voorraadvat voor warm water en is daarom groter dan de hybride warmtepomp: zeker zo groot als een hoge koelkast.

Een warmtepomp kan geplaatst worden als de woning goed tot zeer goed is geïsoleerd. Dat wil zeggen: een goede dak- en vloerisolatie, een gevulde spouwmuur en HR++ glas. Een slecht tot matig geïsoleerd huis wordt niet warm genoeg met een warmtepomp.

Dat betekent dat het huis bij de aanschaf eerst goed geïsoleerd moet worden. Huizen die na 2000 gebouwd zijn, zijn goed genoeg geïsoleerd voor deze pompen. Om je huis echt warm genoeg te krijgen moet je ook investeren in speciale lage temperatuur-radiatoren of vloerverwarming. De radiatoren kosten ongeveer 2500 euro extra.

Door deze pomp wordt de gasrekening 0 euro, maar wordt de elektriciteitsrekening wel fors hoger. In een gemiddelde situatie gaat de rekening jaarlijks ongeveer 500 euro omhoog. Omdat je bespaart op gas en de vastrechtrekening van gas, ben je alles bij elkaar ongeveer 350 euro minder per jaar kwijt.

Met de warmtepomp gebruik je helemaal geen gas meer en daalt de CO2-uitstoot met 50 procent.

Infraroodpanelen

Infraroodpanelen zijn geschikt als bij-verwarming of als volledige verwarming in zeer goed geïsoleerde huizen. De panelen werken anders dan een gewone verwarming, die de lucht in een ruimte opwarmt. Infraroodpanelen geven stralingswarmte af naar een bepaalde ruimte. Als je in die ruimte zit, voelt het alsof de zon op je schijnt.

De panelen kunnen als bij-verwarming het energieverbruik van de hoofdverwarming verminderen. Daardoor stoot je minder CO2 uit. Het is onbekend of je met de panelen geld bespaart.

Infrarood als hoofdverwarming, in een zeer goed geïsoleerd huis, is een duurzaam alternatief voor verwarmen op gas, mits je gebruik maakt van duurzaam opgewekte stroom (via bijvoorbeeld zonnepanelen) en een warmtepompboiler voor warm water.

Gemiddeld kosten infraroodpanelen voor een hele woning, samen met een warmtepompboiler, 8700 euro. De levensduur van een paneel is onbekend.

Warmtenet

Gemeenten hebben de taak gekregen om per wijk een plan te maken voor een warmtevoorziening zonder aardgas. Het kan zijn dat jouw gemeente een nieuw leidingennetwerk gaat aanleggen met geïsoleerde buizen: een zogenaamd warmtenet. "Dan is investeren in een warmtepomp nu nog niet nodig", zegt Van Meegeren van Milieu Centraal.

"Neem daarom even contact op met jouw gemeente om het te checken." Ook in nieuwbouwwijken kunnen warmtenetten worden geplaatst.

Hoe dan ook, investeer in een duurzame warmtebron en niet in een cv-ketel, zegt Van Meegeren van Milieu Centraal. "Ik raad echt af om voor 2021 nog een cv-ketel te laten plaatsen, ook als je cv-ketel vervangen moet worden. Ga op zijn minst voor hybride, ook als er geen warmtenet komt."

Natuurlijk ben je niet verplicht om een warmtepomp aan te schaffen. Een cv-ketel is financieel aantrekkelijker en zo hoef je een paar jaar niet bang te zijn veel geld kwijt te zijn aan een duurzaam initiatief. Toch? "Mensen moeten goed beseffen dat het uiteindelijk voordeliger is om nu al meteen voor die (hybride) warmtepomp te kiezen. Het is nu even duurder, maar je haalt het voordeel eruit."

Wat zijn de kosten?

Om het financieel makkelijker te maken, is er subsidie. "Je kunt tot 2500 euro krijgen voor warmtepompen maar dan heb je het verschil in kosten nog niet overbrugd. Daarom wordt er bijvoorbeeld gekeken naar een 'woninggebonden financiering'. Dat wil zeggen dat je een woning koopt met de installatie erbij en een servicecontract afsluit. De volgende bewoner neemt dat contract dan weer over", legt verslaggever Henrik-Willem Hofs uit in Podcast De Dag.

Om aan het geld te komen voor isolatie of een pomp zijn er ook nog andere mogelijkheden. "Je kunt een energiebespaarlening afsluiten. dan leen je geld van het Energiebespaarfonds." Het bedrag dat je kunt lenen ligt tussen de 2500 en 25.000 euro. Als je de woning helemaal energieneutraal wil maken, kan je zelfs tot 50.000 euro lenen.

Ook kun je een extra hypotheek afsluiten voor energiebesparende maatregelen. Met die hypotheek kan je tot 9000 euro extra lenen.

Voorzitter Doekle Terpstra, van de installatiebranche Uneto-VNI, erkent dat de verduurzaming van huizen meer geld gaat kosten. Daarom roept hij de politiek op om te helpen. "Den Haag moet ons helpen met het ontwikkelen van andere soorten financieringsmanieren zodat deze pompen voor iedereen mogelijk zijn", zegt Terpstra in het NOS Radio 1 Journaal.

Hoe moet ik te werk gaan?

Het handigste is om duurzame keuzes te combineren met bestaande verbouwingen, zegt Van Meegeren. "Stel dat je je keuken verbouwt, kies dan meteen voor de duurzame inductiekeuken. Verbouw je je zolder, laat je dak dan goed isoleren. Nieuwe cv-ketel nodig? Installeer een warmtepomp." Het is een kwestie van bewuste duurzame keuzes maken op onbewuste momenten. "Bij alles wat je aan je huis doet, moet je denken: hoe kan mijn woning zoveel mogelijk aardgasvrij worden?"

We gaan in Nederland namelijk richting het aardgasvrije tijdperk, vertelt Van Meegeren. "En daar hebben we nog tijd voor, maar die tijd is niet zo lang als je denkt."