Oscars: Shape of Water wint, McDormand wil zichtbare vrouwen

Na een jaar dat gedomineerd werd door de MeToo-discussie en de roep om meer diversiteit in de filmindustrie, hield Hollywood zich tijdens de Oscarceremonie vannacht vooral op de vlakte. De onderwerpen werden aangesneden in de grappen van presentator Jimmy Kimmel en de toespraken van de winnaars, maar nergens werd het debat echt scherp gevoerd.

Hollywood leek vooral blij te zijn dat er nu vooruitgang wordt geboekt en duidelijk te willen maken dat de discussie nog lang niet ten einde is gekomen. "Dit is een avond vol positiviteit", merkte Kimmel op.

Het opvallendste moment in de 90ste editie van de filmprijzen kwam toen actrice Frances McDormand alle vrouwen met een nominatie in de zaal opriep te gaan staan, nadat ze haar Oscar voor Three billboards in ontvangst had genomen. "Het is tijd voor wat perspectief", zei ze terwijl ze haar Oscar even op de grond plaatste. "Kom op Meryl, als jij het doet, volgt iedereen."

"Kijk om je heen, we hebben allemaal verhalen te vertellen en mensen nodig om dat te financieren. Praat met ons erover, niet vanavond, maar nodig ons uit op kantoor over een paar dagen." Het leverde haar luid applaus op.

Aan het begin van de avond had Kimmel al gegrapt dat Oscar de perfecte Hollywoodman is. "Hij houdt zijn handen waar je ze kan zien, hij zal nooit een grof woord uiten en hij heeft geen penis. We kunnen meer van zulke mensen gebruiken."

Regisseur Guillermo del Toro, die de prijzen voor Beste Regie en Beste Film won, had het juist over de positie van buitenlanders in de VS. "Ik ben een immigrant, net als Alfonso, Alejandro, Gael, Salma en zovelen van jullie", zei hij met een verwijzing naar Hollywoodsterren van Mexicaanse afkomst. "Ik leef in een eigen land: hier, in Europa, overal."

"Het mooiste van onze kunst is dat we er lijnen in het zand mee kunnen uitwissen. Laten we dat blijven doen, ook als de wereld zegt dat ze dieper moeten worden."

De prijs voor Beste Regie ging de laatste jaren opvallend vaak naar een buitenlander. De afgelopen vijf jaar won slechts één Amerikaan deze categorie, Del Toro's Mexicaanse vrienden Alfonso Cuarón en Alejandro González Iñárritu (samen wel 'The Three Amigo's' genoemd) gingen hem de afgelopen jaren al voor.

Del Toro's The Shape of Water won vier van de dertien prijzen waarvoor de film genomineerd was. De regisseur benadrukte dat zijn film over een waterwezen dat verliefd wordt op een vrouw die niet kan spreken bewijst dat er ruimte is voor fantasyfilms. "Het is een parabel, een fantasieverhaal over de echte wereld."

Er waren meer winnaars met een Mexicaans tintje: Pixar-film Coco won voor Beste Animatie. Regisseur Lee Unkrich bedankte vooral het Mexicaanse volk. "Coco zou niet bestaan zonder jullie oneindig mooie cultuur en tradities. We wilden meewerken aan een wereld waar alle kinderen zich kunnen herkennen in de karakters die ze zien."

Gary Oldman hield het persoonlijk in zijn dankwoord, na het de prijs voor zijn rol als Winston Churchill in Darkest hour. "Het was het lange wachten waard", verzuchtte hij, waarna hij over zijn moeder begon. "Ze is ouder dan de Oscars, 99 jaar bij haar volgende verjaardag. Ze kijkt nu vanaf de bank. Bedankt voor je liefde en steun. Zet het theewater maar op, ik neem Oscar mee."

Ook Sam Rockwell (Beste Mannelijke Bijrol voor Three billboards outside Ebbing, Missouri) hield het bij een anekdote. "Toen ik acht was, werd ik bij het schoolhoofd geroepen. Mijn vader zat er, terneergeslagen. 'Het gaat om je oma.' Toen ik in de auto vroeg wat er met mijn oma was, zei hij: 'Niks, we gaan naar de film'. De liefde voor film van mijn ouders werd de mijne."

Allison Janney, die als rancuneuze moeder in I, Tonya Beste Vrouwelijke Bijrol won, grapte simpelweg "Ik heb het helemaal zelf gedaan", waarna ze alsnog aan een lange lijst bedankjes begon.

Nederlandse kanshebbers

Twee Nederlanders die kans maakten op een Oscar grepen naast de prijs. Cameraman Hoyte van Hoytema (Dunkirk) legde het af tegen Roger Deakins, die na veertien nominaties eindelijk een beeldje meekreeg. Grimeur Arjen Tuiten was genomineerd voor Wonder, maar hij werd verslagen door Gary Oldmans Churchill-make-up uit de Darkest hour. Ook Loving Vincent, waaraan het Van Gogh Museum heeft meegewerkt, viel niet in de prijzen. Dunkirk, deels opgenomen in Urk, won drie prijzen.

Scriptschrijver James Ivory werd op 89-jarige leeftijd de oudste Oscarwinnaar ooit. Hij merkte op dat hoewel zijn film Call me by your name over een homoseksuele relatie gaat, het thema iedereen kan aanspreken. "We hebben allemaal een eerste liefde meegemaakt en dat min of meer intact doorstaan, zij het misschien niet met gevoelige ouders zoals die van Elio."

De Chileense film Una mujer fantástica won voor Niet-Engelstalige Film. De film gaat over een transgender vrouw die met discriminatie en vooroordelen te maken krijgt als haar oudere vriend overlijdt. Regisseur Sebastián Lelio bedankte hoofdrolspeelster Daniela Vega, wier leven de inspiratie vormde voor de film.

Jordan Peele won de Oscar voor Beste Originele Script voor Get out, een satirische horrorfilm over de rassenverhoudingen in de VS. "Ik ben twintig keer gestopt met schrijven omdat ik dacht dat deze film onmogelijk gemaakt kon worden en niemand deze film wilde maken. Maar ik bleef bezig, want ik wist dat als ik de film zou maken, iemand het zou zien. Dank daarom aan iedereen die mee daarbij heeft geholpen." Peele is de eerste Afrikaans-Amerikaanse schrijver die deze prijs wint.

Gedurende de uitzending werd ook meerdere keren gerefereerd aan de verwarring van vorig jaar, toen La la land in plaats van winnaar Moonlight uit de envelop kwam. "Als je je naam hoort," grapte Kimmel aan het begin van de show, "niet meteen opstaan. Geef ons even een minuutje."

Ook Warren Beatty en Faye Dunaway, die een herkansing kregen om de Oscar voor Beste Film uit te reiken, konden erom lachen. "Leuk om jullie weer te zien", merkt de acteur op. "De tweede keer is het leuker", meende de actrice. Winnaar Del Toro controleerde breed lachend of inderdaad zijn film op het kaartje stond.