Dit zijn de gevolgen van het dieselverbod in Duitsland

Had ik misschien toch dat benzinemodel moeten kopen? Die gedachte zal vandaag even door het hoofd spoken bij miljoenen dieselautobezitters in Duitsland én over de grens in Nederland. De hoogste bestuursrechter gaf Duitse steden namelijk groen licht voor een verbod op bepaalde dieselauto's.

Voor de duidelijkheid: het betekent niet automatisch dat alle Duitse stadskernen straks zo'n verbod hebben. De rechter oordeelde alleen dat de wet het toelaat. Dat steden straten mogen, of zelfs moeten afsluiten voor vervuilende voertuigen. Daarover later meer uitleg.

Eerst naar de tien miljoen autobezitters in Duitsland die zo'n verbod moeten vrezen. Zoals onze correspondent Jeroen Wollaars. "Ik heb de Ford Focus overgenomen van mijn voorganger Wouter Meijer en die auto is uit 2013. Hij stoot te veel stikstofdioxide uit, dus in principe moet ook ik op zoek naar een andere auto, als het eenmaal zo ver zou komen."

Welke autobezitters hebben dus iets te vrezen?

Dat zijn de eigenaren van een dieselvoertuig dat niet voldoet aan de zogeheten Euro 6-norm. Deze emissiestandaard geldt sinds 2015 voor nieuwe auto's. Zoals eerder gezegd voldoen in Duitsland 10 van 15 miljoen dieselauto's daar niet aan.

Je kunt online checken of jouw auto aan Euro 6 voldoet. Bijvoorbeeld door op de website van overheidsinstelling RDW je kentekennummer in te vullen. De info staat onder het tabblad Motor en Milieu.

En als je auto rijdt op benzine?

Nou, als die voor 1999 is geproduceerd, ben je mogelijk in de toekomst ook niet meer welkom in de stad. Sinds dat bouwjaar is de Euro 3-emissienorm van kracht. Dit wordt de nieuwe ondergrens voor toelating tot een stad of bepaalde wijken.

Maar let op: deze criteria zijn nog niet ingevoerd. Daar moeten de steden eerst nog een besluit over nemen.

Net als in Nederland, geldt in sommige Duitse steden overigens al een verbod op sommige auto's. Via een milieustickersysteem zijn oude, vervuilende modellen er niet welkom. Maar na vandaag kunnen steden gedwongen worden tot veel extremere maatregelen.

Wanneer gaan de steden het verbod dan invoeren?

In de Max-Brauer Allee in Hamburg is vanaf april geen enkel dieselvoertuig dat niet aan Euro 6 voldoet meer welkom. Een directe reactie op het oordeel van de rechter. "De verkeersborden worden vandaag nog besteld", zegt Milieusenator Jens Kerstan tegen dagblad Die Welt.

Gemeenten worstelen nog wel met een hoop vragen: hoe herken je zulke auto's, hoe hou je ze tegen, hoe voer je een verbod uit, voor wie geldt een uitzondering? Bovendien hamert de rechter op proportionaliteit; een verbod mag alleen als het doel niet op een andere manier kan worden bereikt.

Stuttgart overweegt dat te doen door stapsgewijs de uitstootnorm op te schroeven. Eerst een verbod op dieselauto's die voldoen aan Euro 4 (vanaf bouwjaar 2005) en daarna Euro 5 (bouwjaar 2009). Zodat over twee jaar Euro 6 de ondergrens is.

In naar verwachting twintig steden stappen milieuorganisaties naar de rechter om dit af te dwingen. Gesteund door de uitspraak van vandaag. In totaal 70 steden voldoen niet aan de Europese luchtkwaliteitsnorm.

Wat betekent dit voor autoland Duitsland?

"Hier wreekt zich dat de politiek al jaren niets deed aan de vuile lucht", zegt Wollaars. "Want de EU-normen zijn al jaren bekend - en ook dat de auto-industrie heeft gelogen over de uitstoot van dieselauto's. Daar komt bij dat Merkel bleef lobbyen voor andere uitstootnormen in Brussel."

Het komt hard aan, legt Wollaars uit. "Een administratieve en bureaucratische mammoetopgave", verwacht de Vereniging van Gemeenten. Die denkt dat een dieselverbod onder bepaalde voorwaarden wel haalbaar is, maar eist meer duidelijkheid.

De autobranche is vanzelfsprekend niet blij. "Met dit soort stappen zullen steden aan hun eigen leegloop bijdragen", zegt voorzitter van de branchevereniging Frank Huster. De auto-industrie is met 800.000 banen een machtige binnenlandse factor. De regering probeert het verbod naar eigen zeggen af te wenden.

Milieuorganisaties zijn, natuurlijk, verheugd dat de rechter groen licht geeft voor een dieselverbod in de stad. Ze noemen het een nederlaag voor de regering en de auto-industrie.

Dus even in het kort:

De uitspraak van de bestuursrechter is een belangrijke tussenstap. Het is nu mogelijk een verbod op vervuilende auto's af te dwingen in Duitse steden. In feite is er op sommige plekken al zo'n verbod, maar dat kan voortaan gelden voor veel nieuwere auto's. Grofweg heeft het gevolgen voor alle dieselauto's met een bouwjaar van voor 2015.